زمان مطالعه: ۱۵ دقیقه

با توجه به شیوع کرونا در سالجاری و نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان و سؤالات مقلدین درباره روزه ماه رمضان در شرایط شیوع کرونا برخی از مراجع معظم تقلید و علما نظریه فقهی خود را بیان نمودند.

به گزارش پایگاه تحلیلی عترتنا / مراجع معظم تقلید: با توجه به شیوع کرونا در سالجاری و نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان و سؤالات مقلدین درباره روزه ماه رمضان در شرایط شیوع کرونا، برخی از مراجع معظم تقلید و علما نظریه فقهی خود را درباره چگونگی گرفتن روزه در ماه رمضان امسال در شرایط شیوع بیماری کرونا بیان نمودند، که در ادامه این نظریات می آید.

مقام معظم رهبری

مقام معظم رهبری به استفتائی پیرامون روزه در زمان شیوع کرونا پاسخ دادند.

سؤال:

در شرایط کنونی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرده است، روزه گرفتن در ماه رمضان چه حکمی دارد؟

پاسخ:

روزه به عنوان یک تکلیف الهی در حقیقت نعمت خاص خداوند بر بندگان است و از پایه های تکامل و اعتلاء روحی انسان به شمار می رود و بر امت های پیشین نیز واجب بوده است.
از آثار روزه پدید آمدن حالت معنوی و صفای باطن، تقوای فردی و اجتماعی، تقویت اراده و روحیه مقاومت در برابر سختی هاست و نقش آن در سلامت جسم انسان نیز روشن است و خداوند اجر عظیمی برای روزه داران قرار داده است.
روزه از ضروریات دین و ارکان شریعت اسلام است و ترک روزه ماه مبارک رمضان جایز نیست مگر آنکه فرد، گمان عقلایی پیدا کند که روزه گرفتن موجب:
۱. ایجاد بیماری
۲. و یا تشدید بیماری
۳. و یا افزایش طول بیماری و تأخیر در سلامتی می شود.
در این موارد روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.
بدیهی است در صورتی که این اطمینان از گفته پزشک متخصص و متدین نیز به دست آید، کفایت می کند.
بنابراین اگر فردی نسبت به امور یاد شده خوف و نگرانی داشته و این خوف منشأ عقلایی داشته باشد، روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.

آیت الله سیستانی

متن استفتا و پاسخ کامل حضرت آیت الله سیستانی به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

دفتر حضرت آیت الله سیستانی

سلام علیکم

ماه مبارک رمضان در حالی نزدیک می‌شود که ویروس کرونا همچنان در حال انتشار در مناطق مختلف جهان است و پزشکان برای کاستن از احتمال ابتلا به این ویروس، نوشیدن آب در دوره‌های زمانی نزدیک به هم را توصیه می‌کنند زیرا کمبود آب در بدن موجب کاهش توان دفاعی بدن می‌شود و در صورت خشک بودن حلق و ورود ویروس به آن، امکان انتقال ویروس مذکور به دستگاه تنفسی نیز وجود دارد، اما نوشیدن آب باعث انتقال ویروس به معده می شود و به از بین بردن آن کمک می کند، بدین ترتیب آیا با توجه به دلیل گفته شده، فریضه روزه در سال جاری بر مسلمانان ساقط می‌گردد؟

پاسخ:

وجوب روزه ماه مبارک رمضان یک تکلیف فردی است و هرکس که شرایط وجوب آن را داشته باشد باید فارغ از اینکه برای دیگران واجب باشد یا خیر، روزه بگیرد واگر فرد مسلمان بیم آن داشته باشد که روزه گرفتن ولو با اتخاذ همه تدابیر احتیاطی، باعث ابتلایش به کرونا می شود، وجوب هر روزی که می ترسد در صورت روزه گرفتن به این بیماری مبتلا می شود، از او ساقط می گردد.

اما اگر بتواند درجه احتمال ابتلا به بیماری را کم کند تا آنچا که از نظر عقلا دیگر احتمال ابتلا مورد اعتنا نباشد- ولو از طریق ماندن در خانه و عدم اختلاط نزدیک با دیگران، استفاده از ماسک و دستکش های پزشکی و رعایت موارد ضد عفونی مکرر و نظیر آن – و موجب مشقت شدید و غیرقابل تحملی نیز نباشد، وجوب روزه از او ساقط نمی شود..

اما درباره آنچه گفته شد که پزشکان نوشیدن مکرر آب را در فاصله زمانی نزدیک به هم جهت جلوگیری از کمبود آب بدن و خشکی حلق توصیه می کنند – به این دلیل که احتمال ابتلای به ویروس کرونا را مرتفع می کند – این امر مانع وجوب روزه نمی شود، غیر از  کسانی که به آن رسیده باشند و در صورت روزه گرفتن، ترس ابتلای به بیماری وجود داشته باشد و هیچ راهی برای کاهش احتمال آن هم وجود نداشته باشد – ولو با ماندن در منزل و اتخاذ سایر راههای احتیاطی پیشرفته- اما افراد دیگر غیر از چنین فردی باید روزه بگیرند.

البته چه بسا بتوان با مصرف سبزیجات و میوه های سرشار از آب پیش از سحر، کمبود آب بدن ناشی از روزه داری را جبران کرد همچنانکه می توان با جویدن آدامس بدون قند،  جلوی خشکی حلق را گرفت- البته به شرطی که ذرات  آن در دهان جدا نشده،  وارد حلق نشود_  بنابراین جویدن آدامس باعث افزایش ترشح بزاق دهان می شود و مانعی از آن در صورت روزه داری وجود ندارد.

بنابرین  کسانی که می‌توانند کار خود را در ماه رمضان رها کرده و در منزل باقی بمانند و از ابتلا به بیماری مذکور در امان باشند، وجوب روزه از آنان ساقط نمی‌شود اما افرادی که نمی‌توانند کار خود را رها کنند- بنا به هر دلیلی- و از ابتلا به ویروس در صورت ترک نوشیدن آب در بازه‌های زمانی در روز بیم دارند و نمی‌توانند اقدامات دیگر برای در امان ماندن از ابتلا به کرونا را اتخاذ کنند، روزه بر آنان واجب نیست، هر چند مجاز به روزه‌خواری در ملا عام هم نیستند.

روشن است که روزه ماه رمضان از مهم ترین فریضه‌های شرعی است و تنها در صورت وجود عذر واقعی، ترک روزه جایز است و هر فردی نسبت به وضعیت خود آگاه تر است که آیا عذر واقعی برای ترک روزه دارد یا خیر.

برای مشاهده متن عربی استفتاء در سایت معظم له به این لینک مراجعه کنید.

آیت الله وحید خراسانی

متن سؤال از حضرت آیت الله وحید خراسانی درباره حکم روزه گرفتن در ایام شیوع کرونا بدین شرح است:

– سؤال

با توجه به شیوع بیماری کرونا در این روزها، اگر خدای ناکرده این وضعیت ادامه داشته باشد، حکم روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان امسال چیست؟

– پاسخ

کسی که می‌داند روزه برای او ضرر ندارد اگرچه پزشک بگوید ضرر دارد، باید روزه بگیرد و کسی که یقین یا گمان به ضرر مورد اعتنا یا ترس آن را که منشأ عقلایی [علت بجایی] داشته باشد دارد اگر چه پزشک بگوید ضرر ندارد نباید روزه بگیرد و اگر هم روزه بگیرد صحیح نیست مگر اینکه روزه برای او ضرر نداشته و قصد قربت کرده باشد که در این صورت روزه‌اش صحیح است.

اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر قابل اعتنا دارد و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او عقلایی باشد [احتمال بجا] نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد باطل است مگر در صورتی که ضرر نداشته و قصد قربت کرده باشد.

آیت الله شبیری زنجانی

آیت الله شبیری زنجانی به استفتائاتی پیرامون «روزه ماه رمضان در دوران شیوع کرونا» پاسخ گفتند که تقدیم حضور علاقمندان می گردد.

سؤال: با توجه به شیوع ویروس خطرناک کرونا و گفته‌های پزشکان مبنی بر تقویت بدن برای جلوگیری از اثر کردن ویروس، آیا در ماه رمضان امسال می‌شود روزه نگرفت؟

جواب: اگر بنا به گفته پزشکان متخصص، روزه گرفتن برای فردی، احتمال ابتلای او به این بیماری و آسیب دیدن وی را افزایش دهد، نباید روزه بگیرد و این مسأله در رساله عملیه هم آمده است. البته نباید مرتکب تظاهر به روزه‌خواری شده و به ماه مبارک بی‌احترامی کند.

همچنین اگر با تغییر شرایط؛ مثلاً با ماندن در منزل، تحرک کمتر، رعایت نکات بهداشتی و مصرف غذاها و نوشیدنی‌های تقویتی، بتواند احتمال متعارف ضرر را دفع کند و ایجاد چنین شرایطی موجب مشقت شدید نشود، باید چنین کند و روزه بگیرد.

آیت الله مکارم شیرازی

آیت الله مکارم شیرازی در پاسخ به استفتائی، نظر خود را در خصوص روزه ماه رمضان در دوره شیوع کرونا عنوان کردند که سؤال و پاسخ معظم له بدین شرح است:

– سؤال

با توجه به شیوع بیماری کرونا چند سوال وجود دارد: بالا بردن سطح ایمنی بدن در مبتلا نشدن و همچنین در درمان این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. از طرف دیگر به توصیه پزشکان باید در طول روز مکرر مایعات مصرف کرد. در این شرایط تکلیف مردم و کادر درمان برای روزه ماه مبارک رمضان چیست.

– پاسخ

انسان نمی‌تواند به این دلیل، روزه را بخورد و باید در ماه رمضان روزه بگیرد، البته می‌تواند در فاصله افطار تا سحر از غذاهای مقوی استفاده کند تا از ضعف شدید بدن در طول روز جلوگیری نماید. اما کسی که می‌داند روزه برای او ضرر دارد باید روزه را ترک کند و اگر روزه بگیرد صحیح نیست، همچنین اگر یقین ندارد اما احتمال قابل توجهی می‌دهد که روزه برای او ضرر دارد، خواه این احتمال از تجربه شخصی حاصل شده باشد یا از گفته طبیب.

آیت الله سید محمدتقی مدرسی

دفتر مرجع عالیقدر آیت الله العظمی سید محمد تقی مدرسی

سلام علیکم

خواهشمند است نظر شرعی مرجع عالیقدررا در مسئله ذیل بیان فرمایید، طول عمر، صحت و عافیت معظم له را از خدای متعال خواستاریم:

در آستانه ماه مبارک رمضان قرار داریم در حالی که ویروس کرونا نیز همچنان در اقصی نقاط عالم جولان داده و منتشر می شود. این در حالی است که پزشکان توصیه می کنند برای کاهش احتمال ابتلا به این ویروس خطرناک، افراد در فاصله های زمانی کوتاه آب بنوشند، چرا که کمبود آب بدن، موجب تضعیف سیستم دفاعی بدن شده، و اگر این ویروس به بدن کسی راه یابد، خشکی گلوی او، رسیدن ویروس را به دستگاه تنفسی او آسان می کند، اما نوشیدن آب کمک می کند تا ویروس به معده راه یافته و از بین برود. آیا روزه ماه رمضان به این دلیل در سال جاری از مسلمانان ساقط می شود؟
خداوند عزت شما را مدام و شما را ذخیره ای برای امت اسلام قرار دهد.

پاسخ:

بسم الله الرحمن الرحیم

بیماران باید روزه ماه مبارک رمضان را بخورند و روزهای دیگری را به جای آن روزه بگیرند، و حکم افراد سالمی که در صورت روزه داری از دچار شدن به بیماری بیم دارند، و یا اینکه روزه، چنان وضع را برای ایشان دشوار می کند که آنها را دچار حرج خواهد کرد و ایشان را در تنگنا قرار خواهد داد، مانند حکم بیمار است.اما در شرایط کنونی – که بیماری کرونا همچنان در حال انتشار می باشد – مسلمانان باید از اماکن مشکوک به انتشار بیماری دوری گزینند، و تمام توصیه های بهداشتی پیش گیرانه را رعایت کنند، هرچند وادار شوند در قرنطینه خانگی بمانند تا موفق به ادای فریضه روزه شوند.

درواقع این توصیه های کارشناسان برای کسانی است که در مکان های عمومی و پر تردد، که احتمال انتشار بیماری در آن مضاعف می شود، حضور می یابند. از این رو روزه از مسلمانان ساقط نمی شود، بلکه هر مکلفی – بر اساس ترس عقلائی از ابتلا به بیماری – حکم خود را دارد.

موفق و مؤید باشید
دفتر آیت الله العظمی سید محمدتقی مدرسی

آیت الله نوری همدانی

آیت الله نوری همدانی از مراجع معظم تقلید به استفتائی در مورد چگونگی روزه مؤمنین در ماه مبارک رمضان با توجه به بیماری کرونا پاسخ داد که متن پاسخ به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام علیکم

در روزهای اخیر مکرر عرض شد که روزه یکی از اعمال واجبی است که برای افرادی که شرائط دارند، واجب است، مگر اینکه در سفر و یا بیمار باشد و یا اینکه در وضعیتی باشد که اگر روزه بگیرد خوف آن را داشته باشد که بیمار شود و یا بیماریش تشدید گردد.

به نظر اینجانب ملاک خوف از بیماری یا تشدید بیماری است و خوف باید منشأ عقلایی داشته باشد یا پزشک متعهد و متدین تشخیص دهد و در چنین شرایطی وجوب روزه برداشته خواهد شد و اگر بگیرد عمل حرام انجام داده است.

همانطور که اگر سالم باشد و خوف ضرر و بیماری نداشته باشد واجب است بگیرد و ترک آن کفاره دارد و اگر کسی هم به  هر عنوان نمی تواند روزه بگیرد حق روزه‌خواری را در جامعه ندارد و حفظ حرمت ماه مبارک رمضان ضروری است.

آیت الله سبحانی

آیت الله سبحانی به سوالی در خصوص حکم روزه ماه مبارک رمضان در ایام کرونا پاسخ دادند که متن استفتا و پاسخ این مرجع تقلید به این شرح است:

استفتاء:

بسمه تعالی

حضور مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی  سبحانی مد ظله العالی

با سلام و تقدیم ادب و احترام

در آستانه ماه مبارک رمضان و با توجه به شیوع  ویروس_کرونا، استدعا دارد حکم روزه در این ماه در خصوص موارد ذیل را بیان فرمایید:

اگر به تشخیص گروه بزرگی از پزشکان متخصص یا وزارت بهداشت، روزه موجب تشدید بیماری ناشی از ویروس کرونا شود؟

اگر به تشخیص گروه بزرگی از پزشکان متخصص یا وزارت بهداشت، روزه موجب افزایش احتمال ابتلا به بیماری کرونا و خوف زیان شود؟

اگر از نظر پزشکان و یا وزرات بهداشت، روزه موجب تشدید بیماری و یا افزایش احتمال گرفتن بیماری باشد، ولی فرد چنین باوری نداشته باشد، آیا می تواند از نظر پزشکان تمرد کند؟

اگر مکلفی به دلیل تشدید بیماری و یا خوف ابتلا به بیماری، روزه نگیرد، حکم روزه های نگرفته  در این شرایط چیست؟

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

پاسخ معظم له:

بسمه تعالی

با تشکر از توجه آقایان به این مسئله،  فعلاً نمی توان تصمیم قطعی گرفت تا وضع در آینده روشن تر شود، احیاناً ممکن است برخی بخواهند این موضوع را بهانه ای برای روزه خواری قرار دهند.

قم – جعفر سبحانی

آیت الله علوی گرگانی

در متن استفتایی از حضرت آیت الله علوی گرگانی آمده است: با توجه به شیوع ویروس کرونا و توصیه پزشکان به مصرف مداوم آب تا گلو خشک نشود (زیرا خشکی گلو ابتلا به بیماری را آسان می‌کند) و جلوگیری از ضعیف شدن بدن، روزه ماه مبارک رمضان امسال چه حکمی دارد؟

ایشان در پاسخ آورده است: روزه از تکالیف واجب الهی است که به‌راحتی از عهده مکلف ساقط نمی‌شود لذا نمی‌توان به‌صرف احتمال ضرر آن را ساقط دانست ولی اگر فردی با نظر پزشکان متخصص ظن قوی عقلایی می‌دهد که روزه باعث تشدید بیماری و یا مبتلا شدن به این بیماری می‌شود می‌تواند روزه نگیرد و بعدا باید قضای آن را به‌جا آورد و نباید این موضوع بهانه‌ای برای فرار از روزه گرفتن باشد.

آیت الله بشیرنجفی

آیت الله بشیر نجفی از مراجع نجف اشرف در پاسخ استفتائی گفتند: وجوب روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان همزمان با شیوع ویروس کرونا، اگر منجر به ابتلای به بیماری شود، از مکلّف ساقط می شود.

متن استفتاء و پاسخ آن به شرح زیر است:

سؤال: در این شرایط که جهان شاهد شیوع ویروس کرونا است، از دیدگاه حضرتعالی حکم روزه داری برای مکلّفی که از ابتلای به بیماری کرونا در صورت روزه گرفتن ترس دارد، چیست؟

پاسخ دفتر آیت الله بشیر نجفی:

اگر بداند که روزه داری او منجر به ابتلای به بیماری کشنده (کرونا) می شود، باید روزه خود را باز کند. امّا  با این حال، از تحقیقات پزشکان متخصص دریافتیم که هیچ ارتباطی بین روزه گرفتن و بیماری وجود ندارد و مسلمانان(شیعه و سنی) از نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت کرده اند که فرمود: «روزه بگیرید تا سالم بمانید»، پس باید از روزه داری در این ماه شریف استفاده کنیم تا از تمامی بیماری ها به ویژه این بیماری سخت در امان بمانیم.

خداوند متعال به همه مردم به ویژه مؤمنان پاداش دهد و الله العالم.

۱۸ شعبان ۱۴۴۱ هجری قمری

آیت الله فیاض

متن استفتا و پاسخ این مرجع تقلی دشیعیان به شرح زیر است:

در شرایط فعلی اطلاعاتی پزشکی درباره پرهیز از ابتلا به ویروس کرونا منتشر می شود که در آنها انجام دستورالعمل ها و اقداماتی توصیه می گردد از آن جمله نوشیدن مکرر آب و مرطوب نگه داشتن دهان و گلو جهت جلوگیری از چسبیدن ویروس به مخاط دهان و مجاری وابسته در ناحیه سر؛ به طوری که پزشکان این موضوع را برای روانه کردن ویروس به سمت اسید معده و از بین بردن آن توصیه می کنند. برخی نیز معتقدند که روزه باعث تضعیف سیستم ایمنی بسیاری از مردم می شود و احتمال ابتلای آنها به این بیماری را که تنها راه درمان و پیگشیری از آن، سیستم ایمنی قوی بدن است، دو چندان می کندو از آن جایی که ما در آستانه ماه مبارک رمضان قرار داریم، آیا صرف احتمال ابتلا به ویروس کرونا در اثر خشکی گلوی ناشی از روزه داری، برای جواز افطار و ترک روزه ماه رمضان امسال کفایت می کند؟ مسئولیت شخص مکلف در این باره چیست؟

پاسخ دفتر آیت الله فیاض به شرح زیر است:

۱-از خداوند باری تعالی و عزوجل مسئلت داریم که این بلای وحشتناک و این بیماری همه گیر کشنده را از همه کشورهای جهان بویژه کشور ما دور گرداند و با رحمت واسعه خود به همه بیماران شفای عاجل ارزانی دارد تا مردم در ماه مبارک رمضان ایمن بوده، از شر این بیماری همه گیر منحوس در امان باشند.

۲- بر مومنان – خداوند آنها را عزیز بدارد- پوشیده نیست که روزه ماه مبارک رمضان از ضروریات تکلیف شرعی است و رکن دوم دین اسلام در شرع مقدس محسوب می شود و در کتاب خدای متعال نیز واجب گردیده است؛ بنابراین ترک روزه ماه مبارک رمضان صرفا به دلیل برخی توصیه های عمومی و بدون تحقق خوف واقعی از وضعیت خاص جسمی وشغلی مبنی بر این که اگر در طول روز به طور متوالی آب نوشیده نشود، احتمال واقعی ابتلا به بیماری را منجر می شود، جایز نیست، و این در حالی است که همه مردم با توجه به وضعیت جسمی متفاوت، آمادگی های بدنی، نوع فعالیت روزمره و وظایف خارج از خانه در سطح یکسان احتمال ابتلا به انواع بیماری ها قرار ندارند، و کسانی که از این بابت ترس دارند باید به پزشک متخصص مراجعه کنند اما کسانی که ولو از لحاظ ماهیت شغلی و وضعیت جسمی و سلامتی، دارای شرایط خاص هستند و می ترسند که اگر روزه بمانند، بیمار شوند و نمی توانند اقدامات پیشگیرانه لازم نظیر پوشیدن دستکش و ماسک را انجام دهند و قادر نیستند با فاصله ایمنی از افرادی بمانند که از نظر عقلی احتمال انتقال عفونت از آنها و یا محیط پیرامون آنها وجود دارد، به گونه ای که اگر روزه بگیرد، میزان احتمال ابتلایش به این بیماری در نتیجه همین دلایل بالا می رود و قادر نخواهد بود به دلیل شغل و کسب روزی، در فاصله دوری از افراد و یا در خانه بماند، ترک روزه آن روز یا روزهایی که در آن شرایط خاص قرار دارد، جایز است اما نباید به روزه خواری تظاهر کند و تنها به مقدار مورد نیاز از غذا و آبی اکتفا کند که گمان می کند او را از ابتلا به بیماری ایمن می گرداند. اما چنین مجوزی شامل شکستن روزه همه روزهای ماه رمضان نمی شود بلکه آن روزهایی را شامل می شود که شرایطش مانند توصیف مزبور باشد چرا که ممکن است وضعیت برخی افراد تنها در برخی از روزهای ماه رمضان – نه همه روزهای آن – متصف به ضرورت فوق باشد بنابراین اگر در برخی از روزهای ماه رمضان بتواند در خانه بنشیند و اقدامات ایمن را انجام دهد به گونه ای که ترسی از روزه گرفتن همراهش وجود نداشته باشد، روزه آن روزها بر او واجب است وبراین اساس، شرایط خود را مطابق روزهای ماه رمضان در نظیر می گیرد چرا که «الضرورات تقدر بقدرها»در تمامی موارد ضرورت باید به اندازه رفع نیاز ضروری باشد. (تنها تا رفع حالت ضرورت و به تناسب خطر و تهدید موجود، انجام فعل اضطراری جایز است).

۳- افراد دارای بیماری های مزمن و کسانی که از وضعیت جسمی خاصی برخوردارند- خداوند به آنها سلامتی دهد- اگر ترسشان ناشی از مشاوره با پزشک معتمد و یا ناشی از تجربه شخصی روزه گرفتن ماه رمضان و یا بخشی از آن باشد با این اعتقاد که روزه سیستم ایمنی آنها را تضعیف می کند و آنها را بیشتر در معرض خطر ابتلا به فلان بیماری قرار می دهد و آسیب شدیدی به بدن آنها وارد می کند، افطار روزه و قضای آن در زمان دیگری که امکان روزه میسر باشد و توانایی آن را داشته باشد، جایز است البته به این شرط که ترس آنها از سر توهم نباشد، بلکه نتیجه مشورت با پزشک معتمدی باشد که معمولا توصیه هایش ترس برانگیز است و یا اینکه احساس ترس از جانب خود مکلف حتی بدون پزشک و به دلیل آگاهی از وضعیت خاص خود باشد همانطور که در بالا ذکر شد چرا که انسان از وضعیت خود آگاه است.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

آیت الله یعقوبی

آیت الله محمد یعقوبی در علمای نجف اشرف به استفتائی درباره پاسخ به پرسشی در باره روزه ماه رمضان در شرایط شیوع ویروس کرونا پاسخ داد.

سؤال:

ماه رمضان نزدیک می شود و ویروس کرونا همچنان در حال انتشار و شیوع در مناطق مختلف است و شماری از پزشکان نیز توصیه به نوشیدن آب در فواصل نزدیک به هم می کنند تا احتمال ابتلا به این بیماری در افراد کاهش بیابد زیرا بر این باورند که کم شدن آب در بن باعث کم شدن رطوبت و خشک شدن گلو می شود که در این شرایط اگر ویروس به گلو برسد امکان انتقال آن به دستگاه تنفس وجود خواهد داشت در حالی که نوشیدن آب کمک می کند این ویروس وارد معده شده و از بین برود. در این صورت آیا می توان گفت به انی دلیل روزه ماه رمضان به این دلیل از مسلمانان ساقط می شود؟

پاسخ آیت الله یعقوبی:

روزه ماه رمضان از واجبات بزرگ و یکی از شعائر اسلام است و وجوب آن فقط با عذر شرعی مانند سفر و بیماری و حیض بانوان ساقط می شود، اما احتمال و ترس عمومی از ضرر که در فرض سؤال مطرح شده عذری کافی برای افطار محسوب نمی شود و این احتمال ضرر را نیز می توان با عمل به دستورات عمومی پزشکان مانند استفاده از ماسک و پرهیز از ارتباط با مردم و ماندن در خانه و استفاده از موارد ضد عفونی کننده و مانند اینها از بین برد و در این صورت روزه زیانی برای افرادی که سالم هستند نخواهد داشت.

بله اگر ترس حقیقی از ضرر وجود داشته باشد، تناول مقداری که به آن دفع ضرر شود جایز است و اگر شخصی نیازمند به تناول مقداری آب باشد و این نیاز او با تناول مقداری زیاد آب پیش از امساک برطرف نمی شود، اشکالی ندارد که در طول زمان روزه به مقدار نیازش آب بنوشد اما به روزه ادامه دهد، زیرا او بیمار نیست و جایز نیست افطار کند و بعد از ماه رمضان قضای آن روز را به جا بیاورد و اگر می تواند به جای این کار تدبیری بیندیشد که جای نوشیدن آب دهان و حنجره خود را مرطوب کند یا مثلا فرض کند چیز ترشی خورده یا آدامس بدون شکر بجود تا دهانش مرطوب شود، در این صورت اینها بر او واجب است اما اگر مبتلا به مرضی باشد که روزه برای او ضرر داشته باشد مانند کسی که نارسایی کلیه یا بیماری قنددارد می تواند افطار کند زیرا معذور است.

آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی

*اختصاصی / جمع‌آوری و تنظیم: عترتنا

پایان پیام/.

شبکه‌های اجتماعی عترتنا: کانال تلگرام / کانال ایتا  / کانال سروش  / پیچ اینستاگرام

دیگر مطالب سرویس مراجع معظم تقلید را اینجا کلیک نموده و بخوانید