زمان مطالعه: 3 دقیقه

به گزارش عترتنا؛ امروز ۲۹ جمادی‌الثانی سالروز وفات سید محمد فرزند امام هادی (ع) در سال ۲۵۲ هجری قمری است. بر همین اساس محمدهاشم شفیعی در یادداشتی اختصاصی به تبیین زندگی و شخصیت این امامزاده عظیم الشان پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم:

در بین امامزادگان، شخصیت‌های بزرگی وجود دارند که بزرگی و عظمت علمی و معنوی آنها چنان در نگاه مردم نمایان است که او را امام بعدی پیش بینی می‌کردند. یکی از آنها ابوجعفر محمد بن علی النقی (ع) معروف به «سید محمد» است.

امام‌زاده سید محمد فرزند امام هادی(ع)

وی برادر بزرگ امام حسن عسکری (علیه السلام) است و برای او، کنیه‌ها و القاب فراوانی از جمله «ابوجعفر» و «سَبْعُ الدجیل؛ شیرمرد سرزمین دجیل» نقل شده است .[۱]

سید محمد همواره یار و یاور حضرت امام هادی (علیه السلام) در احیای ارزش‌های دینی و سنّت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بود؛ زیرا نقش ایشان در گستردگی علوم و ادب، بسیار برجسته بود و همین کمالات، او را از دیگران متمایز می‌ساخت.

سید محمّد از نظر شرافت نسب و حسب، فرزند امام هادی (علیه السلام) بود و از وی کسب معرفت و معنویت می‌کرد؛ زیرا به طور مدام تحت مراقبت‌های تربیتی امام هادی (علیه‌السّلام) قرار داشت به گونه‌ای که شیعیان، اصحاب و برخی علویان تصور می‌کردند بعد از امام هادی (علیه السلام)، سید محمّد عهده دار امر امامت خواهد شد.

مقام معنوی و جایگاه امام‌زاده سید محمد(ع)

مقام معنوی و علمی سید محمد از آنجا دانسته شد که امام عسکری (علیه السلام) در غم فراق او گریبان چاک کرد و گریه می‌کرد و می‌فرمود: «حضرت موسی نیز برای برادرش هارون گریبان پاره کرد.» این‌گونه رفتار و سخنان، نشان از جایگاه و منزلتش نزد حضرت دارد ؛[۲] زیرا هارون بازو و پشتیبان حضرت موسی (علیه السلام) بود .[۳] پس سید محمد، مانند هارون، برای امام عسکری بودند. همیشه ملازم وی بوده و از امامت و ولایت دفاع می‌کردند.

افزون بر این که سید محمد (ع) شیفته و عاشق قرآن و تلاوت آن بود، انس عجیبی با قرآن کریم داشت. زمانی که قرآن می‌خواند، روحانیت خاصی از او جلوه‌گر می‌شد .[۴]

مقام علمی و معنوی، زهد و تقوی و کرامات سید محمد، چنان در چشم مردم جلوه کرده بود که حتی بسیاری از علویان تصور می‌کردند که وی امام بعد از امام هادی (علیه السلام) خواهد بود؛ اما بر خلاف انتظار عموم مردم، وی پیش از شهادت پدرش امام هادی (علیه السلام)، درگذشت.

تعزیت و تسلیت رحلت ایشان

راوی می‌گوید: زمانی که سید محمد از دنیا رفته بود، بیش از صد و پنجاه نفر از آل ابوطالب، بنی هاشم و… برای تعزیت و تسلیت در حیاط خانه امام هادی (علیه السلام) جمع شده بودند، تا اینکه حسن بن علی وارد شد در حالی که گریبان چاک کرده بود.

امام هادی (علیه السلام) به او فرمودند: «یَا بُنَیَّ أَحْدِثْ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ شُکْراً فَقَدْ أَحْدَثَ فِیکَ أَمْراً؛ ای فرزندم! شکر و سپاسی نو به درگاه خدای عز و جل تقدیم کن که در باره تو عنایتی تازه و نو ابراز کرد.» سپس حضرت گریست و در همان مجلس، با معرفی امام عسکری (علیه السلام)، به امامت وی بعد از خود، تصریح کرد .[۵]

به اتفاق علمای شیعه، امام هادی (علیه‌السّلام)، سید محمد را حتی با اشاره، برای منصب امامت بعد از خود، معرفی نکرده است؛ بلکه این برخی مردم بودند که تصور امامت وی داشتند؛ بر این اساس، امام هادی (علیه السلام) در همین مجلس، اعتقاد مردم را باطل اعلام کرد [۶] و همه را به امام بر حق امام حسن عسکری (ع) دعوت کرد.

رحلت امام‌زاده سید محمد(ع) و دفن ایشان در بلد

سرانجام سید محمد، در سال ۲۵۲ ه. ق، به قصد زیارت خانه خدا حرکت کرد ولی در سرزمین «بلد» درگذشت و شیعیان همان جا وی را دفن کردند. برخی علت بیماری ایشان را سمّی دانسته‌اند که از طرف خلفای عباسی به ایشان داده شده است .[۷] از آن زمان تا کنون، معجزات و کرامات فراوانی از وی دیده شده است.

گفتنی است؛ مرقد سید محمد در شهر بلد، در ۸۵ کیلومتری شمال کاظمین و ۵۰ کیلومتری جنوب سامرا قرار دارد و از زیارتگاه‌های شیعیان در عراق به شمار می‌رود. معمولاً کسانی که برای زیارت حرم عسکریین به سامرا می‌روند مرقد سید محمد را نیز زیارت می‌کنند.

پی نوشت:

[۱]. دانشنامه امام هادی، جمعی از نویسندگان، ج ۱، ص ۶۵۵.
[۲]. سفینه البحار، قمی، ج ۲، ص ۴۱۰.
[۳]. سوره طه، آیه ۲۹-۳۳.
[۴]. دانشنامه امام هادی جمعی از نویسندگان، ج ۱، ص ۶۵۵.
[۵]. کافی، کلینی، ج ۱، ص ۳۲۶.
[۶]. زندگانی امام حسن عسکری (علیه‌السّلام)، قرشی، ص ۲۳.
[۷]. قرشی، باقر شریف، زندگانی امام حسن عسکری (علیه‌السّلام)، ص ۳۰.

*مهر