زمان مطالعه: ۳ دقیقه

آیت‌الله گرامی در شرح دعای روز سیزدهم ماه مبارک رمضان آورده است:

اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَ الْأَقْذَارِ وَ صَبِّرْنِی فِیهِ عَلَى کَائِنَاتِ الْأَقْدَارِ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِلتُّقَى وَ صُحْبَهِ الْأَبْرَارِ بِعَوْنِکَ یَا قُرَّهَ عَیْنِ الْمَسَاکِین ‏ «بحارالأنوار ج : ۹۵ ص : ۳۷»

اى خدا؛ در این روز مرا از پلیدى و کثافات پاک کن و بر حوادث خیر و شر، قدرت صبر و تحمل به من عطا کن و من را بر تقوى، پرهیزکارى و مصاحبت نیکوکاران موفق دار، به یارى خود اى مایه شادى و اطمینان خاطر مسکینان.

*متوجه گناهان نیستم

اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَ الْأَقْذَارِ

خدایا؛ مرا از کثافات پاک کن؛ ما خود را آلوده کرده‌ایم، اما از او می‌خواهیم که ما را پاک کند‌؛ چرا که ما متوجه نجاست‌ها نیستیم؛ بشر از  نجاست بدش می‌آید اما نجاست خیلی از امور را متوجه نمی‌شود؛ لذت‌های آنی چشم انسان را کور کرده و متوجه نمی‌شود که نجس است؛ خدا باید دست ما را بگیرد تا بفهمیم که چه چیزی آلوده است. 

*صبر عالی‌ترین عامل ترقی

وَ صَبِّرْنِی فِیهِ عَلَى کَائِنَاتِ الْأَقْدَارِ

خدایا؛ بر من مقام صبر بده تا آنچه در عالم تقدیر برایم مقدر کرده ای بتوانم تحمل کنم ، صبر، مهمترین عامل ترقی است « وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا؛ وَکانُوا بِآیاتِنا یُوقِنُون‏. سجده آیه ۲۴» و برخى از آنان را چون [ در برابر مشکلات ، سختى‏ها و حادثه‏هاى تلخ و شیرین ] صبر کردند و همواره به آیات ما یقین داشتند، پیشوایانى قرار دادیم که به فرمان ما [ مردم را ] هدایت مى‏کردند.

*با خردمندان معاشرت کنیم

وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِلتُّقَى وَ صُحْبَهِ الْأَبْرَارِ

خدایا؛ من را موفق به تقوی کن و با نیکان مصاحب باشم؛ قال علیُّ بن الحُسَین «علیه‌السلام»: «مَجالِسُ الصّالِحینَ داعیهٌ الَى الصَّلاحِ، وَ آدابُ العُلَماءِ زیادَهٌ فىِ العَقْلِ، وَ طاعَه وُلاهِ الأمْرِ تَمامُ العِزِّ؛ تحف العقول، حکمت ۳۵٫ ».  امام سجاد «علیه‌السلام» مى‏فرماید: «وقتى صالحان در یک جا جمع مى‏شوند به نیکى دعوت مى‏کنند، و معاشرت با دانشمندان فزونى در خرد است، و طاعت والیان امر (حکّام الهى) کمال عزّت است.

زندگى انسان، دسته جمعى است و انسان نمى‏تواند به تنهایی زندگى کند. انسان در زندگى جمعى، نیاز به رفیق داشته و بدون رفیق زندگى ناگوار است، به طوری که روح ناآرام مى‏شود، لذا زندان‌هاى انفرادى بسیار سخت بوده و اگر طولانى شوند باعث جنون می‌گردد».

*رابطه دین و دوست

حدیثى از امام على علیه السلام گواه بر این مطلب است که مى‏فرماید: «اذَا اشْتَبَهَ عَلَیْکُم حالُ الرَّجُلِ فَلَمْ تَعْرِفُوهُ فَانْظُروا الى خُلَطائِهِ وَ جُلَسائِهِ فَانَّ الْمَرْءَ عَلى دینِ خَلیلِهِ وجَلیسِهِ؛ اگر حال کسى بر شما مشتبه شد و نمى‏توانید بفهمید که خوب است یا بد، به دوستان و همنشینانش نگاه کنید چرا که انسان دین دوستانش را دارد».

این روایت نشان مى‏دهد که دین و ایمان انسان، بستگى به دوست او و هم‌نشینان او دارد. در روز قیامت، جهنّمیان به جهنّم و بهشتیان به بهشت مى‏روند، امّا از آیات استفاده مى‏شود که افراد جهنمی و بهشتی با هم ارتباط دارند و هم دیگر را مى‏بینند که گاهى گفتگوهایى بین آنها ردّ وبدل مى‏شود، از جمله آن گفتگوها این است که بهشتیان مى‏گویند: « «مَا سَلَکَکُمْ فِى سَقَرَ»؛ چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت؟» و آنها دلایلى ذکر مى‏کنند: « «قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ* وَلَمْ نَکُ نُطْعِمُ الْمِسْکِینَ* وَکُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِینَ؛ مدّثر، آیه ۴۲- ۴۵٫ »؛ مى‏گویند ما از نمازگزاران نبودیم، و اطعام مستمندان نمى‏کردیم، و پیوسته با اهل باطل همنشین و هم صدا بودیم»، و « «وَکُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ»؛ و همواره روز جزا را انکار مى‏کردیم»

همنشین تو از تو به باید **** تا تو را عقل و دین بیفزاید

با بدان کم نشین که صحبت بد****گر چه پاکی تو را پلید کند

آفتاب بدین بزرگی را ****لکه ابر ناپدید کند

*معنای غره العین

بِعَوْنِکَ یَا قُرَّهَ عَیْنِ الْمَسَاکِین‏

متوسل می‌شوم به مقام اعانت خودت ای نور چشم بیچارگان، وقتی که چشم انسان بی نور  می‌گردد، رابطه او با عالم قطع می‌شود. چشم مهمترین عامل ارتباطی ما با جهان خارج است و بیچاره، کسی که چشم نداشته باشد، بدتر از او کسی است که چشم باطنی‌اش بسته شده و جلوی واردات قلبی او گرفته می‌شود، قلب او در برابر حقایق عالم، بسته است؛ خدایا؛ به مقام اعانه خودت توسل می جویم؛ در اینجا غره‌العین معمولا به نور چشم معنا می شود، اما معنای دقیق‌تر آن خنکی چشم است، برای چشم امور داغ ضرر دارد و برای زدودن میکروب‌های چشم، آب سرد و خنک مفید است که چیزهای مفید برای چشم را به خنکی چشم تعبیر می‌کنند؛ برای اینکه به چشم آرامش می‌دهد.

*حوزه