زمان مطالعه: 4 دقیقه

به گزارش خبرنگار عترتنا؛ «محمدتقی فیاض بخش» از اساتید اخلاق شهر تهران در ادامه سلسله جلسات اخلاق عملی و آداب سیر و سلوک که شب گذشته چهارشنبه یکم آذرماه سالجاری در مسجد مجتمع سرچشمه تهران برگزار شد که درباره لزوم توسل روزانه سالک به امام زمان عج و حملات بیشتر شیطان در سلوک به ایراد سخن پرداخت که در ادامه گزیده سخنان این استاد اخلاق از نظر می‌گذرد.

سنگین بودن دستورات سلوکی حدیث معراج برای سالک مبتدی

دستورات سلوکی در حدیث معراج برای مبتدیان نیست و این دستورات سنگین است و برای کسانی است که دستورات مقدماتی سلوکی را طی کرده‌اند.

امام‌زمان عج استاد اصلی و خاص

استاد اصلی و خاص امام‌زمان عج است و شوق امام‌زمان عج به هدایت امت اسلام به‌مراتب از بقیه بیشتر است، اگر استادی مختصری به فکر هدایت است ایشان اصلاً وظیفه خود می‌دانند که مشتاقان را هدایت کنند؛ خصوصاً کسی که اگر به فکر سیروسلوک افتاده ایشان از او دستگیری می‌کنند.

سالک باید دائماً مضطر و متوسل دائمی به امام‌زمان عج باشد و به‌عنوان دستور سلوکی عرض می‌کنم که سالک باید در شبانه‌روز حتماً و حتماً یک رابطه استغاثه‌ای با امام‌زمان عج داشته باشد که می‌تواند این رابطه با زیارت آل یاسین یا دعای عهد و یا سایر زیارت‌هایی که در ارتباط با امام‌زمان عج است، باشد؛ یا می‌تواند در یک حالت خاص با یک سلام به حضرت باشد، ولی باید این نخ ارتباطی هر روز و چه‌بسا هر لحظه در سالک باشد که حداقلش یک ارتباط روزانه با حضرت است.

مرحوم آیت‌الله موسوی در مقدمه کتاب میکال المکارم گفته این کتاب را به امر امام‌زمان عج نوشتم که یک جلد از آن درباره وظایف رعیت نسبت به امام‌زمان عج است.

پس در درجه اول حالت بکا و ابتهال در درگاه خدا داشته باشید و در درجه دوم با امام‌زمان عج انس روزانه داشته باشید که حضرت واسطه ما باخدا هستند.

عرش تنها وطن اصلی سالک

اصولاً نگاه کلان به سالک نگاه غریب و بی‌پناه و تنهای است؛ در حدی که تنها در یک سرزمین دورافتاده است که بیش از صدها دزد انسی و جنی او را احاطه کرده و می‌خواهند به او حمله کنند و باید به پناهگاه الهی پناه ببرد و دائم در چنین حالتی باشد که این حال کلی است و تحلیلش این است به تعبیر قرآن وطن اصلی ما عرش الهی است و هر جای دیگری چنین حالتی دارد.

به قول مرحوم علامه اینکه حضرت آدم یکی از بکائین است برای این است که از باغ بهشت دور افتاد نیست! بلکه برای این است که در مقام مرتبه بهشتی بود و به لجنزار دنیا آمد، مثل کسی که از یک باغ متعارف او را به زندانی متعفن انداختند، چنین حالتی است.

فقر و غربت ریشه گریه‌های سالک

بنابراین سالک در ریشه گریه‌اش گریه فقر و غربت است و هر مقدار این غربت را بیشتر احساس کند بیشتر گریه می‌کند، لذا گریه حضرات در توبه و یقظه و دعای ابوحمزه دائماً برای این است؛ بنابراین در تمام منازل حتی منزل وصل وقتی انسان به عالی‌ترین مرتبه وصل هم می‌رسد باز گریه می‌کند، چون این خورشت سالک است.

ورود در سیروسلوک همراه با گرفتاری و حملات شیطان است

علامه مجلسی اول در کتاب روضه المتقین آورده که من بیش از ۴۰ سال ریاست حوزه علمیه اصفهان را برعهده داشتم و در این ۴۰ سال بیش از هزار مجتهد رشد کردند؛ اما تجربه زندگی‌ام این است که هر وقت کار جدی دررابطه‌با دین خواستم انجام دهم شیاطین جنی و انسی به من حمله کردند! اما هر گاه راهی رفتم که خیلی با شیطان درگیر نبودم شیطان با من کاری نداشت! پس وقتی وارد سیروسلوک می‌شوید خود را آماده حملات شیطان کنید که ده‌ها گرفتاری و مشکل ایجاد می‌کند.

جبران گذشته در یقظه

این است که انسان در نظر داشته باشد در یقظه به این فکر باشد که درگذشته چقدر فرصت‌ها را ازدست‌داده و چرا ازدست‌داده است و بعد شروع به جبران‌کردن کند، خصوصاً موقع نماز شب به گذشته خود فکر کنید. حالا سن هم مطرح نیست، اول این دلایل را بنویسد و شروع به جبران‌کردن نماید و کسی هم نگوید من ۵۰ سال از عمرم ضایع شده است، اصلاً ناامید نشود و سریع شروع کند.

مرحوم علامه می‌فرمود هر کس در مسیر باشد و عمرش به او اجازه داده نشود وقتی وارد برزخ شود خدا او را تربیت می‌کند، حتی در بهشت خدا کسانی که در مسیر بودند را تربیت می‌کند و مراتبشان را بالا می‌برد؛ پس هرگز ناامید نباشید که ناامیدی از ناحیه شیطان است. اما کسی که در این مسیر نبوده و با کفر از دنیا می‌رود بلافاصله وارد جهنم می‌شود که درباره فرعونیان دارد به‌محض اینکه غرق شدند وارد جهنم شدند.

کدام دنیا بد است؟

دنیا ذاتاً بد نیست؛ اما اگر در دنیا آلوده شوید بد است مثل این است که آلوده به جهنم شدید، آلوده‌شدن به شهوت دنیوی و تعلقات دنیوی بد است و چنین دنیایی انسان را جهنمی می‌کند.

فرق حزن با خوف

حزن ضرر در واقع است و خوف ضرری است که هنوز واقع نشده است. انسان در دنیا باید در برابر جهنم، حساب و کتاب و میزان خائف باشد، این خوف است که از ضرر آینده می‌ترسد و خائف است، اما حزن چیزی است که در گرفتاری افتاده و آن دوری از مولی و امام‌زمان عج است کسی که از پدرش دورافتاده و در شهر غریب افتاده چقدر گریه می‌کند و ما الان از امام‌زمان عج دور افتادیم که در دعای ندبه می‌خوانیم تو ما را می‌بینی و ما تو را نمی‌بینیم.

بنابراین مؤمن حزن دارد؛ اما در منزل خوف باید خائف هم باشد و سالک باید دائماً در حالات خوفی باشد. حتی خمسه طیبه در اوج طهارت می‌گوید ما از روز قیامت می‌ترسیم که در سوره انسان آمده است. اما فزع یک حزن ناگهانی است که باید سالک دائماً خود را در معرض دشمن ببیند که شیطان به او حمله کرده و یا می‌خواهد حمله کند.س

در پیش بودن سفر و لزوم آمادگی برای آن

ما باید به امید اهل‌بیت (ع) باشیم؛ ولی باید حواسمان هم جمع باشد. مثلاً می‌خواهید به یک سفر معمولی به شمال بروید؛ اما هواشناسی اعلام می‌کند به‌شدت هوا سرد می‌شود و خطر بهمن است و ما فقط به‌احتمال هواشناسی برای خود زنجیرچرخ و پتو بر می‌داریم و کنترل می‌کنیم که در سفر گرفتار نشویم، اما سفر آخرت در پیش داریم آیا نباید برای این سفر مهم و حتمی خود را آماده کنیم و حواسمان به این مسیر و سفر باشد. مرحوم استاد روایات عالم برزخ را می‌خواندند و با این عالم انس می‌گرفتند، ما نباید بیگانه و بی‌خبر از این سفر باشیم.

به‌کوشش: سلطان‌احمدی

*اختصاصی عترتنا