زمان مطالعه: 4 دقیقه

به گزارش عترتنا؛ آیت‌الله «عبدالله جوادی آملی»صبح امروز پنجشنبه ۲۸ دی‌ماه در جلسه این هفته درس اخلاق خود در شرح حکمت ۱۲۷ نهج البلاغه به تبیین کوتاهی در عمل پرداخت و نکته‌ای در باب بهترین شکرگزاری بیان کرد. متن سخنان وی به شرح زیر است:

کوتاهی در عمل محور حکمت ۱۲۷

کلام حضرت این است که «وَ قَالَ (علیه السلام): مَنْ قَصَّرَ فِی الْعَمَلِ ابْتُلِیَ بِالْهَمِّ، وَ لَا حَاجَهَ لِلَّهِ فِیمَنْ لَیْسَ لِلَّهِ فِی مَالِهِ وَ نَفْسِهِ نَصِیبٌ» اگر کسی در عمل کوتاهی بکند، به اندوه مبتلا می‌شود، و آن کس که با خدا ارتباطی ندارد، نه از نظر مالی و نه بدنی، از فیض خدا محروم است.

بیان نورانی حضرت امیر علیه السلام، مثل خود قرآن کریم نیازمند به شرح داخلی است یعنی همان طور که بهترین تفسیر قرآن، تفسیر به وسیله خود آیات قرآن است، بهترین شرح کلمات حضرت هم این است که با کلمات خود حضرت تبیین شود و البته شواهد خارجی نیز به این تبیین کمک می‌کند.

عناصر محوری ایمان و اسلام

در تفسیر ایمان و اسلام آمده که عناصر محوری آن سه عنصر است، یکی اعتقاد قلبی، دومی عمل به ارکان و سوم اقرار به زبان؛ گاهی در بیانات حضرت این سه عنصر در یک حدیث نورانی طرح می‌شود و گاهی جداگانه به این سه عنصر پرداخته شده است، در این کلمه نورانی ۱۲۷، به قسمت دوم یعنی عمل به ارکان اشاره شده است.

عقوبت کوتاهی در عمل

حضرت در این کلام نورانی می‌فرماید: «مَنْ قَصَّرَ فِی الْعَمَلِ ابْتُلِیَ بِالْهَمِّ»، اگر کسی در عمل کوتاهی بکند، به اندوه مبتلا می‌شود، یعنی مشکلاتش فراوان می‌شود، کسی که عادت به کار نکرده، راه حل‌ها را هم نمی‌داند و لذا گرفتار اندوه می‌شود، اگر کسی به اندازه توان خود کار بکند، با مشورت و انگیزه عمل بکند، هم مشکل داخلی خود را حل کرده و هم نیاز خارجی دیگران را برطرف می‌کند.

خطر بی‌ارتباط بودن با خدا

سپس حضرت می‌فرماید: «وَ لَا حَاجَهَ لِلَّهِ فِیمَنْ لَیْسَ لِلَّهِ فِی مَالِهِ وَ نَفْسِهِ نَصِیبٌ.» و آن کس که ارتباطی با خدا ندارد نه از راه بدن، یعنی نه جهاد و تلاش و کوششی دارد و نه از نظر مال خدمات احسانی و اجتماعی دارد، چنین کسی که نه در مال او نه در بدن او، دین هیچ سهمی ندارد، از فیض خدا محروم است.

حق هر نعمت الهی چیست؟ / بهترین شکرگزاری

همین مطلب در چند جای نهج البلاغه مطرح شده که آن حضرت در جمله ۲۴۴ نیز بیان می‌دارد: «إِنَّ لِلَّهِ [تَعَالَى] فِی کُلِّ نِعْمَهٍ حَقّاً؛ فَمَنْ أَدَّاهُ زَادَهُ مِنْهَا، وَ مَنْ قَصَّرَ فِیهِ خَاطَرَ بِزَوَالِ نِعْمَتِهِ». هر نعمتی که خداوند به انسان می‌دهد، حقی دارد و آن شکر گزاری است، بهترین شکر گزاری این است که نعمت در جای خود صرف شود، اگر حق آن نعمت ادا شود، آن نعمت زیاد می‌شود ولی اگر در حق نعمت‌ها کوتاهی شود، این خطر هست که نعمت از انسان گرفته شود.

جبران فوری انفاق

از بیانات نورانی ائمه معصومین علیهم السلام هست کسی انفاق بکند، خدا فورا جبران میکند، بعد می‌فرمایند که این جبران کردن، نظیر آن است که کسی از نهر روان یک ظرف آبی بردارد که همان وقت جای آن پر می‌شود، برخلاف برداشتن سنگ از باغ که شاید جای خالی آن به زودی پر نشود، ولی برداشتن ظرف آب از نهر روان اینگونه نیست، همچنین است که اگر کسی کار خیری انجام دهد، خداوند فورا جای آن را پر می‌کند

قرآن محور و برنامه اصلی عمل/الگو شوید

در نامه ۴۷ نهج البلاغه نیز به نقل از امیرالمومنین علی علیه السلام آمده است که فرمود «للَّهَ اللَّهَ فِی الْقُرْآنِ لَا یَسْبِقُکُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَیْرُکُمْ»، حضرت می‌فرماید که محور اصلی عمل شما، کتاب الهی باشد و مواظب باشید مسابقه بدهید و شما برنده شوید، این مسابقه امور مادی که نیست، در میدان مسابقه، قرآن کریم فرمود اول معرفت است به نام هجرت، بعد حرکت، بعد سرعت در حرکت، بعد سبقت در حرکت و سپس امامت مجموعه (و اجعلنا للمتقین اماما)، خدایا آن توفیق را بده که من در شهر و کشور و محله‌ی خودم امام بشوم، خوبان جامعه به من اقتدا کنند، یعنی به گونه‌ای زندگی کنم که دیگران یاد بگیرند، به گونه‌ای درس بگویم و تولید کنم و کشورداری کنم که دیگران یاد بگیرند، این اصرار دین هست و این همت بلند، تربیت صحیح و قداست میخواهد!

قرائت دعای طلب باران در پایان جلسه

آیت الله جوادی آملی در پایان درس اخلاق خود دعای استسقاء حضرت سجاد علیه السلام، در صحیفه سجادیه را قرائت نمودند و دعا فرمودند تا خداوند باران رحمت خود را بر سراسر جامعه بشری، علی الخصوص جهان اسلام و بالاخص کشورمان ایران نازل بفرماید.

و دعای آن حضرت این است:
وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ، عَلَیْهِ السَّلَامُ عِنْدَ الاِسْتِسْقَاءِ بَعْدَ الْجَدْبِ
اللَّهُمَّ اسْقِنَا الْغَیْثَ، وَ انْشُرْ عَلَیْنَا رَحْمَتَکَ بِغَیْثِکَ الْمُغْدِقِ مِنَ السَّحَابِ الْمُنْسَاقِ لِنَبَاتِ أَرْضِکَ الْمُونِقِ فِی جَمِیعِ الْافَاقِ وَ امْنُنْ عَلَی عِبَادِکَ بِإِینَاعِ الَّثمَرَهِ، وَ أَحْیِ بِلَادَکَ بِبُلُوغِ الزَّهَرَهِ، وَ أَشْهِدْ مَلَائِکَتَکَ الْکِرَامَ السَّفَرَهَ بِسَقْیٍ مِنْکَ نَافِعٍ، دَائِمٍ غُزْرُهُ، وَاسِعٍ دِرَرُهُ، وَابِلٍ سَرِیعٍ عَاجِلٍ تُحْیِی بِهِ مَا قَدْ مَاتَ، وَ تَرُدُّ بِهِ مَا قَدْ فَاتَ وَ تُخْرِجُ بِهِ مَا هُوَ آتٍ، وَ تُوَسِّعُ بِهِ فِی الْأَقْوَاتِ، سَحَاباً مُتَرَاکِماً هَنِیئاً مَرِیئاً طَبَقاً مُجَلْجَلًا، غَیْرَ مُلِثٍّ وَدْقُهُ، وَ لَا خُلَّبٍ بَرْقُهُ اللَّهُمَّ اسْقِنَا غَیْثاً مُغِیثاً مَرِیعاً مُمْرِعاً عَرِیضاً وَاسِعاً غَزِیراً، تَرُدُّ بِهِ النَّهِیضَ، وَ تَجْبُرُ بِهِ الْمَهِیضَ اللَّهُمَّ اسْقِنَا سَقْیاً تُسِیلُ مِنْهُ الظِّرَابَ، وَ تَمْلَأُ مِنْهُ الْجِبَابَ، وَ تُفَجِّرُ بِهِ الْأَنْهَارَ، وَ تُنْبِتُ بِهِ الْأَشْجَارَ، وَ تُرْخِصُ بِهِ الْأَسْعَارَ فِی جَمِیعِ الْأَمْصَارِ، وَ تَنْعَشُ بِهِ الْبَهَائِمَ وَ الْخَلْقَ، وَ تُکْمِلُ لَنَا بِهِ طَیِّبَاتِ الرِّزْقِ، و تُنْبِتُ لَنَا بِهِ الزَّرْعَ وَ تُدِرُّ بِهِ الضَّرْعَ وَ تَزِیدُنَا بِهِ قُوَّهً إِلَی قُوَّتِنَا اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْ ظِلَّهُ عَلَیْنَا سَمُوماً، وَ لَا تَجْعَلْ بَرْدَهُ عَلَیْنَا حُسُوماً، وَ لَا تَجْعَلْ صَوْبَهُ عَلَیْنَا رُجُوماً، وَ لَا تَجْعَلْ مَاءَهُ عَلَیْنَا أُجَاجاً اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ ارْزُقْنَا مِنْ بَرَکَاتِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ.

پایان پیام/.

شبکه های اجتماعی عترتنا: کانال تلگرام  / کانال ایتا  / کانال سروش  / پیچ اینستاگرام / آپارات