زمان مطالعه: ۶ دقیقه

به گزارش خبرنگار عترتنا؛«امیرحسین بانکی‌پور» عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان و کارشناس خانواده صبح امروز، ۱۰ مهرماه در سلسله جلسات عوامل تحکیم خانواده که در مسجد الزهرا (س) منطقه ۱۲ تهران برگزار شد، با اشاره به آیه اول سوره نساء گفت: سوره اول نساء مبانی فکری روابط زن و مرد و فرق آنها را بیان نموده و می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَهٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زوج‌ها وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا کَثِیرًا وَنِسَاءً ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ ۚ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَیْکُمْ رَقِیبًا؛‌ای مردم، بترسید از پروردگار خود، آن خدایی که همه شما را از یک تن بیافرید و هم از آن، جفت او را خلق کرد و از آن دو تن خلقی بسیار در اطراف عالم از مرد و زن پراکند، و بترسید از آن خدایی که به نام او از یکدیگر مسئلت و درخواست می‌کنید و درباره ارحام کوتاهی نکنید که خدا مراقب اعمال شماست.»

وی ادامه داد: این آیه مطالب بسیار عمیقی دارد و مبانی فکری اسلام درباره زن و مرد است که گوهر و حقیقت زن و مرد یکی است و حتی تمام زنان و مردان همه از یک فرد واحد یعنی حضرت آدم به وجود آمده‌اند و همسرش هم از خودش به وجود آمده است. این تفکری که می‌گویند مردان مریخی و زنان ونوسی اشتباه است که زن و مرد را دو حقیقت متفاوت می‌دانند و این تفکر را قرآن قبول ندارند در صورتی که زن و مرد هر دو از یک حقیقت هستند.

یکسان بودن گوهره حقیقت زن و مرد از نظر قرآن

این کارشناس خانواده با بیان اینکه قرآن می‌گوید حقیقت زن و مرد یکسان است و همه به یک پدر و مادر می‌رسند و آن مادر هم به همان پدر می‌رسد، گفت: درباره این آیه بحث‌های تفسیری زیادی شده که اینجا جایش نیست؛ اما نکته بارزش این است که زن و مرد در گوهر انسانیت یکسان هستند.

وی افزود: حالا اگر تفاوت‌هایی در وظایف زن و مرد وجود دارد این تفاوت به شرافت مرد یا زن برنمی‌گردد؛ چون شرافت مرد و زن هر دو شرافت انسانی است، یا اینکه این تفاوت به کمال زن و مرد هم بر نمی‌گردد و هر دو در اوج کمال هستند؛ یعنی کمال زن و مرد و شرافت زن و مرد هیچ تفاوتی ندارد؛ اگر کسی در ذهنش تصور کند که مرد‌ها کامل‌تر از زن‌ها هستند یا اینکه زن‌ها نمی‌توانند به قله کمال برسند اشتباه می‌کند و این بیشتر از همه به وجود مقدس حضرت زهرا (س) جسارت کرده است! یعنی به‌اصطلاح متوجه نیست چه می‌گوید اصلاً قله انسانیت جنسیت‌پذیر نیست!

این کارشناس خانواده با بیان اینکه جنسیت تفاوت روح نیست، اظهار کرد: آیت‌الله جوادی آملی گفتند: روح انسان یک روح زنانه و مردانه ندارد. قرآن نیز در آیه ۷۲ سوره صاد می‌فرماید: «فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ؛ پس آن گاه که او را به خلقت کامل بیاراستم و از روح خود در او بدمیدم بر او به سجده در افتید.» بنابراین مقام خلیفه الله و مسجود ملائکه بودن هم برای زن و هم برای مرد است و این مربوط به روح انسانیت است نه جنسیت زن و مرد!

چیستی تفاوت جسمی زن و مرد

بانکی‌پور درباره تفاوت زن و مرد از نظر جسمی گفت: جنسیت مربوط به جسم ما است، یعنی جسم ما جسم مرد یا زن است که متفاوت است، البته این جسم که تفاوت پیدا می‌کند این تفاوت باعث می‌شود که استعداد‌ها و وظایف هم با یکدیگر فرق کند؛ چون این وظایف را باید بر اساس جنسیت انجام داد، پس وظایف هم فرق می‌کند، منتهی میزان این تفاوت نسبت به آن تشابه بسیار اندک است؛ یعنی اصل بر این است که زن و مرد در همه چیز یکسان هستند و جسمشان را هم که نگاه می‌کنید جسم زن و مرد در بیش از ۹۰ درصد مسائل مشترک است و فقط درصدی تفاوت دارد، حتی در کروموزوم هم فقط یک درصد تفاوت است، حالا همین یک تفاوت را باید به رسمیت شناخت.

وی تأکید کرد: عدالت وقتی تحقق پیدا می‌کند که تفاوت‌ها به رسمیت شناخته شود. غربی‌ها می‌گویند هرگونه تبعیض بین زن و مرد را باید برطرف کرد در صورتی که اشتباه فکر می‌کنند و اتفاقاً این بالاترین تبعیض است که اگر دو موجود جسمشان یکسان نباشد و شما بخواهید یک حکم یکسان بدهید درست نیست!

وی ادامه داد: عقل بشر مسائل ورزشی را مثلاً درک می‌کند و تا بخواهد مسابقه وزنه‌برداری بگذارد این مسابقه را می‌گوید برای چه گروه وزنی است، مثلاً ۷۰ کیلو‌ها باید با هم مسابقه بدهند و ۱۲۰ کیلو‌ها با هم مسابقه بدهند، همین که جسم از نظر وزن فرق داشت مسابقه هم فرق می‌کند یا در مسابقات ورزشی متوجه هستند که طبیعت زن و مرد با هم فرق دارد؛ لذا از نظر فطری می‌گویند زن و مرد نباید با هم مسابقه ورزشی بدهند؛ چون جسم آنها متفاوت است.

بانکی‌پور با اشاره به تفاوت زن و مرد اظهار کرد: در این آیه همین را اشاره می‌کند که گوهر و حقیقت زن و مرد یکی است منتهی یک تفاوت وجود دارد و آن تفاوت این است که آن مادر یعنی حوا هم از آدم خلق شد و این هم خودش یک تفاوت ایجاد می‌کند. مثلاً آدم را چرا آدم گفتند؟ چون از ادیم الارض خلق شد؛ یعنی طینت آدم را از سطح زمین جدا کردند؛ اما حوا را چرا حوا گفتند؟ چون از حی جدا شد؛ یعنی از آدم جدا شد.

وی ادامه داد: این که ما بگوییم حوا از آدم جدا شده این شرافت زن را کم نمی‌کند برعکس به زن شرافت می‌دهد که او از یک موجود حی جدا شده منتهی به همین اندازه البته در بحث جسم از نظر جسمی آدم از زمین و حوا از آدم خلق شده است و بعد این را تشبیه کنید به سایر چیز‌ها مثلاً درخت از زمین کنده و جدا می‌شود و میوه از درخت به وجود می‌آید و به همین اندازه میوه لطیف‌تر از درخت است و به همین اندازه درخت محکم‌تر از میوه است، پس از نگاه فاعلی درخت مقدم بر میوه است؛ اما از نگاه غایی میوه مقدم است؛ ولی از نظر اصل و ریشه این ریشه مربوط به درخت است.

وی افزود: همچنین تفاوت‌هایی که برای اولیا قائل می‌شود همین را رعایت می‌کنند. مثلاً وقتی بحث از فاعلیت و مبدأ می‌شود می‌گویند همه از نور پیامبر (ص) به وجود آمده‌اند و حضرت فاطمه (س) هم از نور پیامبر (ص) به وجود آمده است؛ اما وقتی صحبت از غایت می‌شود می‌گوید: «یا أَحْمَدُ! لَوْلاکَ لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاکَ، وَ لَوْلا عَلِیٌّ لَما خَلَقْتُکَ، وَ لَوْلا فاطِمَهُ لَما خَلَقْتُکُما؛ هان‌ای احمد! اگر تو نبودی، جهان را نمی‌آفریدم و اگر علی نبود، تو را، و اگر فاطمه نبود، من شما دو نفر را نمی‌آفریدم.» این از نگاه غایی است.

وی بیان کرد: از تفاوت‌هایی که بین زن و مرد داریم در همین عبارت دیده می‌شود که جسم زن لطیف‌تر است همان‌طور که میوه لطیف‌تر از درخت است برای همین، چون جسم لطیف‌تری دارد عدالت این را اقتضا می‌کند که وظایف ظریف‌تر و لطیف‌تری باید به او داد و وظایف محکم‌تر و با صلابت‌تر را باید به مرد داد؛ پس عدالت این نیست که برخوردی که با میوه می‌شود با درخت هم عین همان برخورد را نمود، باید با هر کدام برخورد متناسب با جسم خودش را نمود.

قوت و ضعف جسمی تفاوتی بین زن و مرد ایجاد نمی‌کند

بانکی‌پور با اشاره به اینکه قوت و ضعف جسمی تفاوتی بین زن و مرد ایجاد نمی‌کند، اظهار کرد: زن؛ چون ظریف است باید نقش‌های ظرافت گونه را به او بدهند و مرد؛ چون قوی است باید نقش قوی را به او بدهند منتهی این قوت و ضعف جسمی هیچ شرافتی برای زن و مرد ایجاد نمی‌کند همان‌طور که در مردان هم اگر کسی وزنه بیشتری را بلند می‌کند به او نمی‌گویند این شریف‌ترین انسان‌ها و مرد‌ها است؛ بلکه جسم او قوی بوده پس جسم قوی‌بودن شرافت نمی‌آورد.

وی تصریح کرد: نکته لطیف دیگری که در این آیه است اینکه در این آیه هم به گوهر واحد بودن زن و مرد اشاره دارد و هم از نظر جسمی هر دو آخرشان به یک مبدأ می‌رسد که حضرت آدم است. بعضی‌ها اینجا دقت نکردند و خواسته‌اند از این آیه استفاده کنند که گوهر زن و مرد یکی است در صورتی که این‌طور نیست و این آیه دقیقاً اشاره می‌کند که زن از مرد خلق شده و تفاوت‌های زیاد دارد.

وی افزود: قرآن در این آیه می‌فرماید: «الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَهٍ» همه شما از یک شخص واحد خلق شدید، بعد می‌فرماید: «وَخَلَقَ مِنْهَا زوج‌ها» عدم دقت در این کلمه «زوج‌ها» است که این «زوج‌ها» زوج آن «نَفْسٍ وَاحِدَهٍ» است، اگر نفس واحده را صرفاً حقیقت معنا کنیم دیگر معنی زوج واحده را ندارد پس باید شخص معنی کنیم؛ یعنی نفس واحده یعنی آن شخص واحد که حضرت آدم باشد و زوج او هم که حوا باشد از او خلق شده است؛ لذا روایت‌های زیادی داریم که زن از مرد خلق شده است.

بانکی‌پور در پایان گفت: هر انسانی یک همت روحی و یک همت مادی دارد، زن و مرد جفتشان از روح خدا هستند پس همت معنوی هر دو رسیدن به خدا است و از این نظر فرقی بین زن و مرد نیست؛ ولی از جنبه مادی و جسمی اینکه جنبه جسمی مرد از زمین خلق شده است و همتش این است که زمین را تسخیر کند، اما زن از مرد خلق شد و همتش این است که مرد را تسخیر کند و دل مردش را به دست بیاورد، لذا اگر زن احساس کند توجه مرد به او نیست به هم می‌ریزد به همین دلیل در روایات می‌گویند به زن‌هایتان بگویید دوستت دارم که زن احساس آرامش کند و زن بداند دل شوهرش با او است و مرد به او توجه دارد و برای او اهمیت قائل است و این را متوجه شود آرام می‌شود و این ویژگی زن است پس محبت خود را نصیب خانم‌هایتان کنید.

*اختصاصی عترتنا

پایان پیام/.

شبکه های اجتماعی عترتنا: کانال تلگرام  / کانال ایتا  / کانال سروش  / پیچ اینستاگرام / آپارات