زمان مطالعه: ۴ دقیقه

یکی از رذایل اخلاقی که حضرت در این فراز اشاره نمودند رذیله سخن گفتن بدون فکر و تفکر است که امام سجاد علیه السلام در این فراز می‌فرمایند: «أَوْ نَقُولَ فِی الْعِلْمِ بِغَیْرِ عِلْمٍ» خدایا پناه می‌آورم به تو که چبزی بگویم که بر اساس آگاهی و علم نباشد و از روی جهل حرف بزنم.

قدرت بیان و نطق از نعمت‌های الهی

یکی از نعمت‌های بزرگ خدا قدرت بیان و نطق است که اگر اصلاح شود دنیا گلستان میشود! چون همه انحرافات به خاطر این است که بیان اصلاح نشده است.

ویژگی‌های قرآنی سخن گفتن و بیان صحیح

از نظر قرآن کلام انسان باید چند ویژگی داشته باشد که ارزشمند باشد، یکی اینکه بر اساس علم و آگاهی باشد، شما با زبانتان چیزی میگویید که علم و آگاهی ندارید و پیش خود فکر میکنید چیزی نیست اما جنایت است! به همین دلیل در قنوت نمازشان، امیرالمؤمنین علیه السلام را لعن می‌کردند و امام حسین علیه السلام را خارجی می‌دانستند و بعد هم می‌گفتند اینها چیزی نیست یا اینکه می‌گفتند ما نمی‌دانستیم. قرآن نیز در آیه ۱۵ سوره نور می‌فرماید: «إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِکُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِکُمْ مَا لَیْسَ لَکُمْ بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَیِّنًا وَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِیمٌ؛ چون [که آن تهمت بزرگ را] زبان به زبان از یکدیگر می‌گرفتید و با دهان‌هایتان چیزی می‌گفتید که هیچ معرفت و شناختی به آن نداشتید و آن را [عملی] ناچیز و سبک می‌پنداشتید و در حالی که نزد خدا بزرگ بود.»

ویژگی دوم اینکه سخن گفتن باید بر اساس فکر و تفکر باشد و بعد از فکر کردن حرف بزند، انسان اول فکر کند بعد حرف بزند. مومن کم حرف میزند اما سنجیده حرف میزند ولی منافق اول میگوید بعد فکر میکند! ویژگی سوم اینکه به حرفی که میزند ایمان داشته باشد نه اینکه حرفی بزند خودش هم به آن ایمان و یقین نداشته باشد. ویژگی چهارم این است که چیزی که میگوید باید عمل کند و پنجم اینکه حرفش عقلی باشد و منطقی حرف بزند.

برخی اظهار نظر میکند و فتوا میدهند ولی علم و تخصص در این زمینه را ندارند و با این حرفشان جنایت میکنند! نباید گردن خود را پل عبور دیگران کرد و گفت فلانی چنین گفته است و نسنجیده حرف زد! اصلا چیزی که نمی‌دانید را نباید بگویید.

چیزی را نمی‌دانید با شجاعت بگویید نمی‌دانم

پس اگر از شما سوال شد و نمیدانستید راحت بگویید نمیدانم کسی که خجالت میکشد بگوید نمیدانم اصلا عالم نیست! چون بزرگترین دانشمندان بر فرض ده هزار کتاب را خواندند ولی میلیاردها جلد کتاب را حتی اسمش را بلند نیستند و در همان علمی هم که بلد هستند همه‌اش را بلد نیستند و کسی که در همه چیز اظهار نظر می‌کند اصلا هیچ چیز را نمی‌داند! انسان چیزی را نمی‌داند باید برود یاد بگیرد چون جهل انسان که تمام نمی‌شود، خیلی از شاگردان علامه طباطبایی می‌گفتند ما نمی‌دانم را خیلی زیاد از علامه می‌شنیدیم!

به غیر خدا دل نبندید

به غیر خدا به کسی دل نبندید و فقط اتکایتان به خدا باشد؛ هر کس هم گفت من کارت را اتحام میدهم ولو رییس جمهور هم باشد دل نبندید و بگویید هر چه خدا بخواهد، اعتقاد به این حرف خیلی است، توحید افعالی یعنی تمام افعال این جهان تحت اراده خداست اصلا عقلی هم همین است، الان خدا اگر نخواهد کاری بشود هیچ قدرتی نمی‌تواند جلوی خدا بایستد و آن کار انجام شود، مثلا طرف بیمار است و می‌گویند فلان دکتر متخصص در خارج با یک نسخه بیماری‌ات را درمان می‌کند اما اگر خدا نخواهد هرگز نمیشود یا برعکس اگر کاری خدا بخواهد هرگز کسی نمیتواند جلوی قدرت خدا را بگیرد.

اراده خدا بود که امام حسین علیه السلام مقبول قلوب شود و یزیدیان هر کار کردند و تخریب نمودند اما نتوانستند! پس خدا چیزی را بخواهد یا نخواهد هیچ کس جلوتر او نیست و همه امور تحت قدرت خداست و حتی وسایل وقتی موثر میشوند که خدا بخواهد. حالا گفتن اینها راحت است اما کسی بر این اساس بخواهد زندگی کند و به توحید افعالی برسد خیلی سخت است.

ترس از گناه همان ترس از خداست

و باز از هیچ کس جز گناهانتان نترسید و این ترس از گناه هم باز ترس از خدا است، پس از کسی جز خدا هم نترسد و خدا هم که ترس ندارد و ترس ما از خدا ترس از گناهان است.

اهمیت عشق در عبادت

قدم اول بندگی عبادت خدا است اما عبادت و نماز را برای رفع تکلیف نخوانید و برای لذت و اطاعت خدا بخوانید حتی به خاطر جهنم نرفتن هم عبادت نکنید! الان هر چه بگویند روزه ماه رجب فضیلت دارد کسی روزه نمیگیرد اما ماه مبارک رمضانکه میشود سریع روزه میگیرند که جهنمی نشوند.

برخی از ترس جهنم عبادت می‌کنند و نباید عبادت برای رفع تکلیف باشد بلکه عبادت باید عاشقانه باشد، بهترین خلق کسانی هستند که عشاق عبادت هستند، چطور بچه و نوه خود را دوست دارید و بغل میگیرید باید موقع نماز هم همینطور نماز را در آغوش بگیرید و عاشقانه نماز بخوانید.

اصلا چرا نماز مستحبی و نوافل را نمی‌خوانید چون عشق و علاقه به نماز ندارید و میگویید واجب نیست! خداوند مقامات معنوی را به کسانی می‌دهد که عاشقانه عبادت می‌کنند و هر کار را با عشق انجام دهید ارزش دارد و عبادت با عشق اثر دارد حتی روضه هم میروید عاشقانه بروید و عاشقانه بر مصائب امام حسین علیه السلام گریه کنید و این عشق است که تا اسم امام حسین علیه السلام را می‌شنوید اشکتان جاری می‌شود.

*اختصاصی عترتنا

پایان پیام/.

شبکه های اجتماعی عترتنا: کانال تلگرام  / کانال ایتا  / کانال سروش  / پیچ اینستاگرام