زمان مطالعه: 9 دقیقه

به گزارش خبرنگار عترتنا؛ فقیه عارف آیت الله «محمدصالح کمیلی خراسانی» از استادان برجسته عرفان اسلامی در گفت‌وگو با عترتنا درباره علت قرآن به سر گرفتن در لیالی قدر گفت: یکی از اعمال شب قدر، قرآن را روی سر گذاشتن و خدا را به نام ۱۴ معصوم قسم دادن است. همانطور که می‌دانید برای این قرآن سرها بریده شده و جان‌ها فدا شده است و ائمه اطهار (ع) جانشان را فدا کردند، که امروز این قرآن به دست ما رسیده و آن را در شب قدر به سر می‌گذاریم.

جدایی ناپذیر بودن قرآن و عترت

این استاد برجسته عرفان اسلامی با بیان اینکه قرآن و عترت از هم جدا نیستند، گفت: خوارج می‌گفتند: «حَسْبُنَا کِتَابُ الله‌» نیازی به امام نداریم و قرآن برای ما کفایت می‌کند. اما قرآن مفسر و شارح می‌خواهد، اصلا حکمت اینکه در قرآن آیات متشابه است و همه آیات قرآن واضح و روشن نیست و بخشی از این آیات محکم است وبخشی هم متشابه است، برای این است که قران به تنهایی کفایت نمی‌کند و نیاز به تفسیر دارد و برای فهم قرآن شرح و تفسیر نیاز است که باید پیغمبر (ص) و ائمه آن‌ها را تشریح کنند.

وی افزود: اصلا سرّ ثقلین برای همین است؛ ثقلین یعنی چیزی که سنگین است که پیغمبر (ص) هم در روایت ثقلین فرمودند: «إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ اَلثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِی کِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ اَلْحَوْضَ»، همانا من دو چیز گرانبها در میان شما می‌گذارم که اگر شما بعد از من بر آن دو چنگ بزنید هرگز گمراه نخواهید شد که یکی کتاب خدا و دیگری اهل بیت (ع من است که این دو از هم جدا نمیشوند تا اینکه بر من در کنار حوض وارد شوند. پس نتیجه اینکه قرآن به تنهایی کفایت نمی‌کند و ثقل اکبر قران و ثقل اصغر، اهل بیت(ع) است.

وی تاکید کرد: لذا ما نمیتوانیم بدون امام و مفسر به قرآن رجوع کنیم. اگر خوارج می‌گفتند قرآن به تنهایی برای ما کفایت می‌کند، آن‌ها به رموز قرآن آشنا نبودند و همینطور یک شعار خالی سر می‌دادند و خون مولا را مباح دانستند و همان کاری که امروز داعشی‌ها و تکفیری‌ها انجام می‌دهند.

چرا قرآن را به سر می گذاریم؟!

آیت الله کمیلی خراسانی در پاسخ به اینکه چرا در لیالی قدر قرآن را به سر می گذاریم، گفت: با توجه به اهمیت قرآن و ارتباط آن با اهل بیت (ع) یکی از اعمال شب قدر، قرآن به سر گذاشتن است که اینکه در شب قدر قرآن را به سر می‌گذاریم به این معنا است که ما خود را فدای قرآن می‌کنیم.

وی ادامه داد: حالا از این جهت قرآن را روی سر قرار میدهیم به خاطر این است که سر عضو حساس و مهم بدن است که اگر سر نباشد دیگر بدن هم نیست و روح هم در بدن نخواهد بود و سر یک حرمتی در بدن دارد، بنابراین ما در شب قدر قرآن را بر روی مهمترین و حساس‌ترین عضو بدن می‌گذاریم.

بعد از شب‌های قدر قرآن را زیر پا نگذارید!

آیت الله کمیلی خراسانی تاکید کرد: اما نکته مهمی که باید دقت شود این است که وقتی در شب قدر قرآن را به سر می‌گذارید، دیگر نباید بعد از شب های قدر قرآن را زیر پا بگذارید! زیر پا گذاشتن هم این نیست که قرآن را روی زمین بگذارید و پا روی آن گذاشت، منظور این نیست؛ منظور این است که اکنون که در شب قدر این قرآن را بر سر گذاشتید، اگر به دستورات و احکام آن توجه و عمل نکنید، این به معنای زیر پا گذاشتن قرآن است.

وی ادامه داد: اگر هزار مرتبه هم قرآن سر بگیرید و به مضامین قرآن و احکام قرآن عمل نکنید، این قرآن سر گذاشتن در شب قدر اثری ندارد!

وی افزود: شاید شما در ابتدا توان عمل به قرآن را نداشته باشیم اما در همین شب قدر می‌توان از خداوند درخواست عمل به قرآن را بخواهید و به کتاب خدا پناه ببرید و قرآن را واسطه کنید که خدا به شما توفیق فهم قرآنی و روح قرآنی و عمل به قرآن بدهد. که این موضوع می‌تواند یکی از دعاهای مهم در شب قدر باشد.

بعد از ماه مبارک رمضان هم با قرآن انس بگیرید

آیت الله کمیلی خراسانی در پاسخ به اینکه چه توصیه ای برای استمرار بر انس با قرآن بعد از ماه مبارک رمضان دارید، گفت: سعی کنید بعد از ماه مبارک رمضان هم با این قرآن انس داشته باشید و رفاقت و انس شما پایدار باشد نه اینکه فقط ماه رمضان شما قرآنی باشید و در سایر ماه‌ها دور از قرآن باشید!

وی ادامه داد: حتی حضرت علی (ع) در لحظه شهادت در محراب کوفه آیه‌ای از قرآن را خواندند و همینطور فرزندشان امام حسین (ع) نیز در بالای نیزه و در مجلس یزید قرآن تلاوت می‌کرد، پس ما هم که خود را پیروان علوی و حسینی می‌دانیم نباید در سایر ماه‌های سال بیگانه با قرآن باشیم.

وی تاکید کرد: نکته دیگر اینکه قرآن کلام الله است و نمی‌شود با دست بی‌وضو به آن دست زد، و نیاز به یک طهارت ظاهری از جمله غسل و وضو دارد که در مراحل بعدی علاوه بر طهارت ظاهری نیاز به طهارت باطنی هم دارد که به مراتب بالاتر است.

استشمام عطر قرآن

آیت الله کمیلی خراسانی با بیان اینکه اکنون باید نتایج شب های قدر را ببینید، گفت: شب قدر شبی بود که باید الان نتیجه بگیرید، پس تا می‌توانید با قرآن انس داشته باشید، قرآن عطر خودش را دارد که اگر با قرآن انس بگیرید حتی این عطر را استشمام می‌کنید.

وی ادامه داد: یک روز در تنهایی دراتاق داشتم قرآن می‌خواندم که یک عطر خوشی اتاق را معطر کرد و شما هم باید این استشمام معانی و مفاهیم قرآن را احساس کنید و بدانید که این عطر را دارد، و باید با قرآن ارتباط روحی برقرار کنید که روح شما با این آیات نورانی و معطر شود.

وی افزود: شما اگر دل را آماده و پاک وحاضر کنید، این حضور خدا در دل خیلی کار ساز است و حتی مشکلات زندگی حل می‌شود و همین خواندن قرآن با شما انس می‌گیرد.

لزوم کسب توجهات معنوی قبل از قرآن به سر گرفتن

آیت الله کمیلی خراسانی با بیان اینکه باید قبل از قرآن سر گرفتن، توجهات معنوی لازم را کسب نمود، گفت: هر چند شب های قدر گذشت اما این نکته مهم است که باید مورد توجه باشد و آن اینکه قبل از قرآن سر گرفتن نیاز به یک توجهات و حتی مناجات و استغفار است نه اینکه همینطور بی‌مقدمه و بدون توجه قرآن را سر بگذارید!

وی ادامه داد: اهل عرفان و سلوک با یک توجه قبلی خصوصا به باطن قرآن سپس ظاهر قرآن را به سر میگذارند، هر چند قبل از آن به باطن قرآن توجه کردند و باطن قرآن را بر روح و جان گذاشته اند.

شب قدر عرفا چه شبی است؟

آیت الله کمیلی خراسانیدر پاسخ به اینکه شب قدر عارفان چه شبی است؟ گفت: اصلا شب قدر عرفا شبی است که با محبوب و معشوقشان خلوت می‌کنند و رابطه قوی برقرار می‌کنند، و وقتی این رابطه پیدا شد یعنی این شب، شب قدر است و این را همه عرفا می‌گویند.

وی ادامه داد: چون منظور و هدف از شب قدر این است که ما خود را به وصال خدا برسانیم. ایمان به شب قدر و تقدیرات الهی شوخی نیست باید یقین پیدا کنید که تمام تقدیرات یکسال در شب قدر مقدر می‌شود و این یک ایمان بزرگی می‌خواهد. اینکه ملائکه می‌آیند و تا صبح با شما هستند این یک ارتباطی می‌خواهد و هیمنجور نمی‌شود بدون ارتباط و بدون توجه قرآن را سر بگذارید، بنابراین این توجهات برای قرآن سر گرفتن لازم است.

دعاهای قبل از قرآن به سر گرفتن نشانه‌ای از اهمیت توجه قبلی به قرآن

این استاد برجسته عرفان اسلامی دعاهای قبل از قرآن به سر گرفتن را نشانه ای از لزوم توجه قبلی به قرآن دانست و گفت: برای اینکه این توجه و آمادگی قبل از قرآن سر گرفتن بوجود بیاید یک دعا قبل از قرآن سر گرفتن آمده است که قبل از اینکه قرآن سر بگیرید باید توبه و استغفار نموده و سپس دعایی آمده که می‌گویید: «اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِکِتابِکَ الْمُنْزَلِ وَمَا فِیهِ وَفِیهِ اسْمُکَ الْأَکْبَرُ وَأَسْماؤُکَ الْحُسْنیٰ وَمَا یُخافُ وَیُرْجیٰ أَنْ تَجْعَلَنِی مِنْ عُتَقائِکَ مِنَ النّارِ» ورود این دعا و خواندن آن قبل از قرآن سر گرفتن نشان از این است که همینطور بی‌مقدمه و بی‌توجه نباید قرآن را سر گرفت.

وی ادامه داد: با توجه به معنی این دعا متوجه می‌شوید که این دعا دارد عظمت این قرآن را به ما معرفی می‌کند که بدانید این کتاب یک کتاب معمولی نیست که می‌خواهید به سر بگذارید، بلکه این کتاب از سوی خداوند بر قلب پیامبرش نازل شده و اسماءالله الهی در آن است. همین دعا به ما یاد می‌دهد که در این شب قدر برای نجات خود از آتش جهنم نیز دعا کنیم.

مهمترین دعا در شب قدر چیست؟

این استاد برجسته عرفان اسلامی با بیان اینکه مهمترین حاجات در این شب ها کسب معرفت الله و دعا برای ظهوور حضرت حجت(عج) است، گفت: اما بعد از اینکه این دعا را خواندید و قبل از اینکه قرآن را به سر بگذارید آمده که حاجات خود را بیان کنید. بهتر است قبل از سر گذاشتن قرآن در بین دعا و قرآن سر گرفتن حاجات خود را به خداوند عرض کنید ولی چه حاجتی بالاتر از معرفت الله و ظهور حجتش است.

وی ادامه داد: باید در راس همه حاجات آن هم در این شب مهم، معارف الهی و رسیدن به آن خلاصه شود، و مهم‌تر فرج و ظهور حضرت مد نظر باشد که اگر حضرت تشریف بیاورند همه حاجات ما برآورده شده است ولی دیگر حاجات دنیوی و غیر ارزشی ندارد.

آیت الله کمیلی گفت: حالا وقتی این توجه بوجود آمد تازه اجازه پیدا می‌کنیم که قرآن را به سر بگیریم و وقتی هم که قرآن را به سر گرفتید باز یک دعای دیگری آمده که می‌گویید: «اللّٰهُمَّ بِحَقِّ هٰذَا الْقُرْآنِ وَبِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَبِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِیهِ وَبِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلَا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ»، در اینجا هم خداوند را به قرآن و ابلاغ کننده آن و هر مومنی که در آن مدح شده قسم میدهید و سپس به ۱۴ معصوم قسم داده می‌شود و باز در پایان حاجت خود را بیان می‌کنید.

وی ادامه داد: لذا بیان حاجت در قبل و بعد از قرآن به سر گرفتن است که رمز برآورده شدن حاجات هم ارتباط و انس با قرآن است، چون شما قرآنی را می‌توانید به سر بگیرید و آن را قسم بدهید که با آن انس داشته باشید و در مرحله بالاتر به آن عمل کرده باشید.

لزوم انس با قرآن در طول سال و قبل از شب های قدر

آیت الله کمیلی با بیان اینکه باید در طول سال و قبل از شب قدر با این قرآن انس بگیرید، گفت: انس و ارتباط با قرآن هم مراتبی دارد که باید در طول سال به آن رسیده باشید که در شب قدر بتوانید آن را به سر بگذارید.

وی به روایتی از امام باقر(علیه السلام) درباره فضیلت تلاوت قرآن اشاره و بیان کرد: شیخ صدوق در کتاب ثواب العمال نقل نموده که سعد بن طریف از حضرت باقر علیه السلام روایت کرده که رسول خدا صلى اللّٰه علیه و اله و سلّم فرمودند: هر کس در یک شب ده آیه از قرآن بخواند از غافلین نوشته نشود، و هر کس پنجاه آیه بخواند از زمرۀ ذاکرین محسوب شود،و هر کس صد آیه بخواند از جمله قانتین( عبادت‌کنندگان)نوشته شود،و هر کس دویست آیه تلاوت کند از خاشعین و خدا ترسان شمرده شود،و هر کس سیصد آیه بخواند از رستگاران باشد،و هر کس پانصد آیه تلاوت نماید از مجتهدین محسوب گردد، و هر کس هزار آیه بخواند نوشته شود براى او قنطارى از نیکى که هر قنطار پانصد هزار مثقال طلا است،و هر مثقال بیست و چهار قیراط‍‌ است،و هر قیراطى کوچکش مانند کوه احد و بزرگش باندازۀ ما بین آسمان و زمین است.

وی افزود: با استناد به این روایت می توان گفت که کمترین میزان قرائت قرآن در شبانه روز حداقل ده آیه است که توصیه می شود با همین حداقل ده آیه در هر روز ولی با تدبر در معانی و عمل به آن با قرآن ارتباط داشته باشید و نگذارید این رابطه شما با قرآن بعد از ماه رمضان قطع شود.

آیت الله کمیلی خراسانی در پاسخ به اینکه چگونه با قرآن انس بگیریم، گفت: برای انس با قرآن هم سعی کنید اگر تاکنون با قرآن بیگانه بودید در این فرصت پایانی ماه رمضان برای انس با قرآن استفاده کنید و با یک برنامه ریزی منظم همراه با مداومت این انس را شروع کنید و یک جدول روزانه برای برنامه ریزی در تلاوت و تدبر و ترجمه قرآن ترسیم نموده و بر اساس حالات روحی و توان جسمی خود این برنامه را از همین ماه مبارک شروع کنید و قبل از شروع هم از خدا برای این توفیق درخواست یاری داشته باشید.

وی افزود: که هر کس می‌توان بر اساس توان خود با تلاوت مختصر شروع کرده و به مرور بر آن بیفزاید و در ابتدا هم چون روح آمادگی لازم را شاید نداشته باشد با شیب ملایم و آرام این انس را شروع کند و مداومت کند تا به اعماق قرآن نفوذ پیدا کند تا جایی که در قیامت همین قرآن شفیع او شود.

گفت‌وگو: امیرمحسن سلطان احمدی

*اختصاصی عترتنا

پایان پیام/.

شبکه های اجتماعی عترتنا: کانال تلگرام  / کانال ایتا  / کانال سروش  / پیچ اینستاگرام