زمان مطالعه: 3 دقیقه

به گزارش عترتنا؛آیت الله «روح الله قرهی» از اساتید برجسته اخلاق شهر تهران، شامگاه دوشنبه ۲۵ فروردین‌ماه در جلسه هفتگی درس اخلاق خود که در مسجد شهید هرندی تهران برگزار شد، درباره جنود عقل و جهل گفت: بعضی از بزرگان و متخلقین اخلاق الهی و اساتید اخلاق بحث رذایل نفس اماره را از آن حدیث مشهور عقل و جهل وجود مقدس امام معصوم بیان کردند.

عقل و جهل هر فرد در فضایل و رذایل اخلاقی او

این استاد اخلاق اظهار کرد: هر چه فضایل اخلاقی ما زیاد شد؛ یعنی عقل ما زیاد شده است؛ فضائل اخلاقی هر چقدر بیشتر باشد؛ یعنی انسان در این جنود عقل رشد و نمو پیدا کرده است و به همان نسبت عاقل است و در مقابل هر چه از آن جنود جهل داشت؛ یعنی رذایل اخلاقی در وجودش است و به همان نسبت جاهل است.

وی ادامه داد: انسان هر چقدر از فضائل اخلاقی را داشت می‌شود عاقل و در جنود عقل است و هر چقدر از رذایل اخلاقی را داشت به همان اندازه در جنود جهل و جاهل است؛ لذا اولیای خدا و عرفاً و اساتید اخلاق بیان کردند که فضایل اخلاقی یعنی عقل و عقل یعنی فضایل اخلاقی که هر کس در فضایل اخلاقی بیشتر رشد کرد عاقل است و اتفاقاً عاقل حرکتش با بصیرت است و در مقابل هر چقدر با رذایل انس گرفت به نسبت آن همان قدر جاهل است. پس رذایل اخلاقی جهل است و فضائل اخلاقی عقل است و هر کس فضایل اخلاقی او بیشتر باشد او عاقل‌تر است و هر که رذایلش بیشتر او جاهل‌تر است.

واکنش معصوم در برابر جاهل

آیت‌الله قرهی با بیان اینکه معصوم در عقل کل غوطه‌ور است، گفت: معصوم عقل کل است و آن‌ها در فضائل اخلاقی غوطه‌ور هستند. حتی وقتی با جاهل‌ها سروکار دارند؛ یعنی کسانی در رذایل اخلاقی در اوج و جهل مطلق است با آن‌ها روبرو می‌شود، آن‌ها چون خودشان در عقل هستند پس در برابر جاهل سلم دارند.

وی ادامه داد: دقت کنید؛ چون معصوم در عقل سلیم است و وجودشان در فضایل اخلاقی غوطه‌ور شده است؛ لذا سلم مطلق هستند و حتی وقتی با جاهل برخورد می‌کنند در سلم هستند. به تعبیری جاهل اگر بدی کرد؛ چون اینها بدی ندارند بدی نمی‌کنند، یا اگر جاهل فحاشی و غیبت کرد آن‌ها واکنشی مثل جاهل ندارند! چون در عقل کامل و عصمت و در فضائل هستند به‌هیچ‌عنوان در وجودشان هیچ رذیله‌ای نیست و در باب این قضیه واکنشی به جاهلان ندارند.

رسیدن به هدایت با شناخت جنود عقل و جهل

آیت‌الله قرهی با اشاره به توصیه امام صادق (ع) در حدیث مشهور جنود عقل و جهل گفت: سماعه بن مهران نقل می‌کند که در جمع عده‌ای از دوستداران امام صادق (ع) در نزد امام سخن از عقل و جهل پیش آمد که امام ششم فرمود عقل و سپاهیانش و جهل و سپاهیانش را بشناسید تا هدایت یابید.

وی تأکید کرد: یکی از نکات مهم این است که اخلاق ظرف دین است دلیلش این است که چه کسانی هدایت می‌شوند؟ آن‌هایی که واقعاً متخلق به اخلاق الهی شوند هدایت می‌شوند! آن‌هایی که فهمیدند جنود جهل و این رذایل چیست و با این رذایل مبارزه کردند و فضائل اخلاقی و جنود عقل را در وجود خودشان وارد کردند و رذایل اخلاقی را خارج کردند، پس اینها هدایت می‌شوند.

وی افزود: جمله مهم و عجیبی است؛ حضرت فرمودند اول عقل را بشناسید. اگر فضایل اخلاقی را شناختید و در وجود خود وارد کردید و رذایل را شناختید و از وجودتان خارج کردید آن وقت هدایت می‌شوید و اگر در نماز گفتید اهدنا الصراط المستقیم یعنی هدایت به مکارم اخلاق و عقل سلیم. ما یک خلقت روحانی و یک خلقت جسمانی داریم آنچه ما هستیم صورت ظاهر و فیزیک جسمانی است؛ اما آنچه حقیقت ما است روح است حالا عقل هم من الروح است و هم منفک و مجزا از روح نیست.

دعایی مهم و لزوم توسل به امام زمان عج

آیت‌الله قرهی در پایان گفت: زیاد این دعا را بگویید: «خدایا آنی و کمتر از آنی ما را به حال خودمان وامگذار» این دعا خیلی مهمی است. ما گرفتاریم اما حجت و ولی داریم که دست ما را می‌گیرد از آقا جان بخواهید که دست ما را بگیرد و برای ما دعا کنند. هر وقت هم گرفتار شدید آقا را به جان مادرشان نرجس خاتون (س) قسم دهید و فاتحه‌ای به روح مادرشان هدیه کنید و یادتان نروید این کلید و رمز است؛ چون حضرت به مادرشان خیلی علاقه دارند؛ آقا جان را قسم دهید به جان مادرشان نگذارد ما در غفلت غوطه‌ور شویم.

*اختصاصی عترتنا