زمان مطالعه: ۳ دقیقه
از شرایط مرجع تقلید این است که از نظر علمی از سایر مجتهدان زمان خود، بالاتر باشد و با وجود مجتهد اعلم، نمیتوان از مجتهد غیر اعلم تقلید کرد.
به گزارش پایگاه تحلیلی عترتنا : از شرایط مرجع تقلید این است که از نظر علمی از سایر مجتهدان زمان خود، بالاتر باشد و با وجود مجتهد اعلم، نمیتوان از مجتهد غیر اعلم تقلید کرد. البته طبق نظر برخی از فقها، این در صورتی است که فاصله بین مجتهد اعلم و غیر اعلم به قدری زیاد باشد که در مواردی که فتوای آنها با یکدیگر تعارض و اختلاف دارد، فتوای غیر اعلم ارزش تخصصی خود را از دست بدهد.
اما اگر فاصله بین مجتهد اعلم و غیر اعلم در این حد نباشد، تقلید از اعلم تعیّن ندارد و می‌توان از غیر اعلمی که با اعلم فاصله‌ای اندک دارد، تقلید کرد. پس ما در هر دوره با گروهی از علما که به منزله مساوی بوده و تقلید از همه آنها جایز است، مواجه هستیم.[۱]
در هر حال، در کتب فقهی، راه‌هایی برای شناسایی مجتهد اعلم بیان شده که از جمله آنها (که چه بسا کارایی بیشتری داشته باشد) آن است که، عده ای از اهل علم – که توانایی تشخیص اعلم را دارند – اعلمیت یکی از مجتهدین را تأیید کنند و در بین آنها مشهور شده باشد که فلانی اعلم است.[۲] پس کسی که میخواهد تقلید کند، اگر از گفته آنان، نسبت به اعلمیت فردی اطمینان کند، باید از همان فرد تقلید نماید.
همه مراجع: مجتهد اعلم را از سه راه مى توان شناخت:
۱- خودش یقین کند؛ مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد.
۲- دو نفر عالم عادل – که مى توانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند – اعلمیت او را تصدیق کنند (به شرط آنکه با گفته دو عالم عادل دیگر، تعارض پیدا نکند).
۳- از گفته عده اى از اهل علم – که مى توانند اعلم را تشخیص دهند – یقین یا اطمینان پیدا شود.[۳]
۱- خودش یقین کند؛ مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد.
۲- دو نفر عالم عادل – که مى توانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند – اعلمیت او را تصدیق کنند (به شرط آنکه با گفته دو عالم عادل دیگر، تعارض پیدا نکند).
۳- از گفته عده اى از اهل علم – که مى توانند اعلم را تشخیص دهند – یقین یا اطمینان پیدا شود.[۳]
اگر نتوانیم مجتهد اعلم را بشناسیم، وظیفه چیست؟
آیات عظام امام، خامنه اى، مکارم و نورى: باید به اهل خبره مراجعه کنید و در صورت تعارض بین شهادت آنان، احتیاط واجب است که از کسى تقلید کنید که احتمال اعلمیت را در او مى یابید.
آیات عظام بهجت، فاضل، صافى و وحید: باید به اهل خبره مراجعه کنید و در صورت تعارض بین شهادت آنان، واجب است از کسى تقلید کنید که احتمال اعلمیت را در او مى یابید.
آیات عظام تبریزى و سیستانى: باید به اهل خبره مراجعه کنید و در صورت تعارض بین شهادت آنان، نظر آن عده که تخصص شان بیشتر است، مقدم دارید. در غیر این صورت باید از کسى تقلید کنید که احتمال اعلمیت را در او مى یابید.[۴]
ملاک اعلمیت این است که آن مرجع نسبت به سایر مراجع قدرت بیشترى بر شناخت حکم الهى داشته باشد و بهتر بتواند احکام شرعیه را از أدلّه استنباط کند و همچنین نسبت به اوضاع زمان خود به مقدارى که در تشخیص موضوعات احکام و ابراز نظر فقهى مؤثر است، آگاهتر باشد.
*منبع: اسلام کوئیست / هدانا
پی‌نوشت:
[۱]. آیت الله هادوی تهرانی؛ ر.ک: پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله هادوی.
[۲]. ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج ۱، ص ۱۵، م ۳، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
[۳]آیت الله خامنه اى، اجوبه الاستفتاءات، س ۲۵؛ توضیح المسائل مراجع، م ۳؛ آیت الله نورى، توضیح المسائل، م ۳ و آیت الله وحید، توضیح المسائل، م ۳٫.
[۴]توضیح المسائل مراجع، م ۳و۴؛ آیت الله وحید، توضیح المسائل، م ۳ و ۴ ؛ آیت الله نورى، توضیح المسائل، م ۳و۴. آیت الله سیستانى، تعلیقات على العروه، م ۱۳ و ۲۰ و ۲۱ و آیت الله تبریزى، توضیح المسائل، م ۳ و ۴؛ استفتاءات، س ۳۲.
پایان پیام/.
شبکه های اجتماعی عترتنا: کانال تلگرام عترتنا / کانال ایتا عترتنا / کانال سروش عترتنا / پیچ اینستاگرام
دیگر مطالب سرویس در مراجع معظم تقلید را اینجا کلیک نموده و بخوانید
https://etratona.ir/?p=2211
