زمان مطالعه: ۶ دقیقه

آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی؛ استاد درس خارج حوزه علمیه، ۲ بهمن ماه در ادامه سلسله جلسات تفسیر قرآن خود به ادامه تفسیر سوره مبارکه نوح تا ایه ۱۲ پرداخت که درباره مأموریت حضرت نوح(ع) برای نجات قومش و پرهیز از نومید کردن گناهان نکاتی را بیان کرد و صبر ایشان را الگویی برای مبلغین دانست و گفت: مردم و گناهکاران را از رحمت و بخشش خدا نومید نکنید.

متن سخنان وی به شرح زیر است:

در ایام ماه مبارک رجب قرار داریم؛ این ماه، ماه آمادگی برای مبارک رمضان است؛ این ماه منسوب به علی بن ابیطالب(ع) و ماه ولایت است کما اینکه شعبان منسوب به ماه پیامبر(ص) و رمضان منسوب به ماه خداوند است و امیدواریم به برکت موالید این ماه خداوند مشکلات امت اسلامی را مرتفع فرماید.

مأموریت حضرت نوج(ع) برای نجات قومش از عذاب و هدایت آنها

در ابتدای سوره نوح فرمود که ما او را به سوی قومش فرستادیم تا آنان را از عذابی که در انتظارشان است بیم دهد؛ (إِنَّا أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ أَنْ أَنْذِرْ قَوْمَکَ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ﴿١﴾)و نوح هم به قومش گفت من برای شما انذار دهنده آشکار هستم(قَالَ یَا قَوْمِ إِنِّی لَکُمْ نَذِیرٌ مُبِینٌ) و خدا را بندگی کنید و از او بترسید( أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاتَّقُوهُ وَأَطِیعُونِ). قبلا گفته شد که ان اعبدو الله و اتقوه؛ اعبد ناظر به عقیده و اتقوه ناظر به عمل است و خداوند در صورت عبادت و تقوا گناهان شما را می‌بخشد و عذاب شما را تا مهلت دیگری به تاخیر می‌افتد و البته وقتی اجل فرا برسد هرگز تاخیر نخواهد داشت اگر مردم بدانند. (یَغْفِرْ لَکُمْ مِنْ ذُنُوبِکُمْ وَیُؤَخِّرْکُمْ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى ۚ إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذَا جَاءَ لَا یُؤَخَّرُ ۖ لَوْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ).

شکایت حضرت نوح(ع)

وقتی دعوت او ثمری نداشت، نوح به خدا شکایت کرد که خدایا من شب و روز قوم خودم را به سوی تو دعوت کردم ولی اینها دعوت مرا نپذیرفتند و از آن فراری هستند. (قَالَ رَبِّ إِنِّی دَعَوْتُ قَوْمِی لَیْلًا وَنَهَارًا ﴿۵﴾ فَلَمْ یَزِدْهُمْ دُعَائِی إِلَّا فِرَارًا ﴿۶﴾ وَإِنِّی کُلَّمَا دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِی آذَانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِیَابَهُمْ وَأَصَرُّوا وَاسْتَکْبَرُوا اسْتِکْبَارًا)

گفته شد قبلا که قرآن کریم در ذکر داستان انبیاء مانند فیلم‌نامه عمل می‌کند و نه یک رمان و داستان؛ نوح در حالی که در سن ۵۰ سالگی بود مبعوث به رسالت قومش شد و مردم را به خدا دعوت کرد. در روایت بیان شده است که نوح ۳۰۰ سال قومش را دعوت کرد ولی اینها نه تنها اعتنا نمی‌کردند بلکه طوری به او کتک می‌زدندکه بیهوش می‌شد و از گوشش خون می‌آمد و طوری که تصور می‌کردند او مرده است. بنابراین شکایت نوح بعد از ۳۰۰ سال بعد از شروع بعثتش بوده است که این ۳۰۰ سال در چند آیه کوتاه بیان شده است.

دوبار تاخیر در عذاب قوم نوح

در روایت داریم که ۳ فرشته از آسمان هفتم آمدند و گفتند ما از تو تقاضایی داریم و آن اینکه آیا ممکن است به قومت نفرین نکنی، ایشان پذیرفت و ۳۰۰ سال دیگر هم دعوت کرد و باز این ماجرا تکرار شد و ۳ ملک از آسمان ششم آمدند و ۳۰۰ سال دیگر هم این دعوت تداوم بخشید یعنی بعد از ۹۰۰ سال و در حالی که او ۹۵۰ سال سن داشت عذاب فرود آمد. نوح بعد از سه بار شکایت کرد که خدایا من هرقدر اینها را دعوت به راه درست می‌کنم ثمری ندارد و استکبار می‌ورزند و بر راه باطلشان اصرار دارند و مرا به تمسخر می‌گیرند.

ثُمَّ إِنِّی دَعَوْتُهُمْ جِهَارًا ﴿٨﴾ ثُمَّ إِنِّی أَعْلَنْتُ لَهُمْ وَأَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْرَارًا ﴿٩﴾؛ به صورت علنی و مخفیانه آنان را به اشکال مختلف و از هر طریق ممکن به راه درست دعوت کردم و از آنان خواستم به پیش خدا طلب مغفرت کنند زیرا خدا بسیار بخشنده است ولی به گوش آنان فرو که نرفت بلکه دست در گوششان می‌کردند.

صبر حضرت نوح(ع) در تبلیغ/پرهیز از نومید کردن گناهکار

بنده بارها عرض کرده‌ام که انبیاء و جناب نوح بهترین الگو برای ما طلبه‌ها در تبلیغ دین هستند؛ صبر نوح را ببینید ۳۰۰ سال تحمل کرد و وقتی باز خواست گلایه کند ۳۰۰ سال دیگر صبر کرد و برای مرتبه سوم هم تحمل کرد و اینگونه هم سخن می‌گفت: فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّارًا ﴿١٠﴾ یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرَارًا ﴿١١﴾ وَیُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَیَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ وَیَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهَارًا ﴿١٢﴾؛ طلب مغفرت کنید خداوند خیلی بخشنده است و فکر نکنید راه نجاتی برای شما وجود ندارد زیرا خدا خیلی بخشنده است. افراد گناهکار ابتدا یک گناه می‌کنند و به تدریج که بر گناهانشان افزوده شد به جایی می‌رسند که شیطان آنان را از بخشش و توبه نومید می‌کند ولی ما باید در تبلیغ دین امید بدهیم و نباید گناهکار را نومید کرد.

در ماه مبارک رمضان سال گذشته در یکی از بوستان‌های شهر مقدس قم با گوش خودم شنیدم و دیدم که افرادی به روزه‌خواری می‌پردازند و وقتی یک طلبه را با لباس می‌دیدند می‌گفتند ما که جهنمی هستیم و نجاتی برای ما نیست پس بگذار لذت دنیا را ببریم. نوع لحن و گفتار نوح را ببینید که می‌فرماید گناهکاران نومید نشوند.

ماجرای منقلب‌شدن ۲ گناهکار و منحرف/عیاض دزد

داستان عیاض مشهور است؛ او دزدی حرفه‌ای بود و از خانه کسی بالا رفت تا دزدی کند ولی در همین هنگام مرد صاحبخانه این آیه را خواند: أَلَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا یَکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلُ فَطَالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ ۖ وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ؛ آیا وقت آن نرسیده است که دل‌های آنان برای یاد خدا خاشع شود؛ عیاض وقتی این جمله را شنید منقلب و تبدیل به فردی شد که به عنوان شخصیت معروف عرفانی مطرح است. ممکن است انسانی که خیلی گناهکار هم هست در یک لحظه منقلب شود.

تأثیر کلام ملاحسین‌قلی همدانی بر لات چاقوکش

ملاحسین‌قلی همدانی در خیابانی راه می‌رفت و به او گفتند نرو چون عبد فرٌار که فردی لات و چاقوکش بود راه مردم را بسته بود و هر کسی که عبور می‌کرد مورد خشونت و آزار قرار می‌گرفت. پیرمرد اعتنا نکرد و رفت؛ عبد فرار گفت می‌دانی من کی هستم و ایشان پرسید خیر، او جواب داد منم عبد فرار؛ ملاحسین‌قلی در جواب او گفت تو از چه کسی فرار می‌کنی؟ از خدا؛ و راهش را ادامه داد.

فردا وقتی ملاحسین‌قلی سر درس آمد گفت امروز درس تعطیل است زیرا یکی از اولیای خدا از دنیا رفته است و ما برای تشییع او می‌رویم. شاگردان تعجب کردند که این ولی خدا کیست و دنبال استاد خود راه افتادند تا به منزل عبد فرار رسیدند و وقتی از زن و بچه او ماجرا را پرسیدند گفتند که دیروز وقتی عبد فرار به خانه آمد داخل یکی از اتاق‌ها شد و در را بست و تا توانست ضجه زد و گریه کرد و بعد صدایش قطع شد و ما فکر کردیم که خواب رفته است، صبح که در را باز کردیم دیدیم از دنیا رفته است یعنی یک کلمه ملاحسین‌قلی چنان او را منقلب کرد که در ساعاتی که زنده بود به جایی رسید که تعبیر یکی از اولیاء خدا برای او به کار رفت.

از رحمت خدا نومید نشوید / نزول باران با استغفار مردم

بنابراین مردم را از رحمت خدا نومید نکنیم؛ نوح ۹۰۰ سال مردم را دعوت به حق کرد. در ادامه هم آمده است: یرسل السماء علیکم مدرارا؛ این خداوندی که من شما را به سوی او دعوت می‌کنم خدایی است که از آسمان برای شما باران مستمر و فراوان و زیاد می‌فرستد. این خدایی است که اگر شما استغفار کنید خدا برای شما باران زیاد نازل خواهد کرد.

رابطه استغفار و ایمان با برکت در زندگی

البته این تعابیر صرفا از سوی نوح بیان نشده است بلکه در سوره مبارکه هود هم از طرف ایشان مطلب مشابهی نقل شده است: وَیَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرَارًا وَیَزِدْکُمْ قُوَّهً إِلَىٰ قُوَّتِکُمْ وَلَا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِینَ؛ اینکه اگر استغفار کنید خداوند باران فراوان برای شما خواهد فرستاد یعنی نباید تصور شود که خداوند فقط در آخرت جزای مغفرت را می‌دهد بلکه در همین دنیا هم پاداش آن را به صورت فرستادن باران فراوان و سایر نعمات تجلی می‌کند که در آیات بعدی به آن اشاره شده است.

از آیه برمی‌آید که ایمان واقعی باعث برکت در زندگی دنیا می‌شود. به قول آیت‌الله بهاءالدینی جلوی خداوند نمی‌شود ادا درآوریم و نمایش بازی کنیم گرچه ممکن است جلوی دیگران تا مدتی بتوان نمایش دینداری بازی کرد.

البته ممکن است برخی بپرسند ما نماز زیاد می‌خوانیم و روزه هم زیاد می‌گیریم و اهل ایمان هستیم ولی در مشکلات هستیم که پاسخ آن است که باید ببینیم آیا روزی زیاد به نفع این بنده مؤمن ما هست یا خیر، چون در روایت داریم که برخی با روزی زیاد ایمان می‌آورند و برخی با روزی کم مؤمن می‌مانند و برعکس برخی با روزی زیاد در کفر غوطه‌ور شده و عذابشان را زیاد می‌کنم.

استغفار عمومی از بهترین راه‌های رسیدن به مواهب مادی

بنابراین یکی از بهترین راه‌ها برای اینکه ما از مواهب مادی بهره‌مند شویم استغفار عمومی است لذا تعبیر استغفروا در سوره نوح و هود به کار رفت؛ ما حوزویان و روحانیت هم باید مردم را به استغفار عمومی دعوت کنیم تا همه از غفلت‌هایی که داریم برگردیم و خودمان هم پیشگام باشیم انشاء الله خداوند بر ما باران دائم و فراوان خواهد فرستاد.

*ایکنا

پایان پیام/.

شبکه های اجتماعی عترتنا: کانال تلگرام  / کانال ایتا  / کانال سروش  / پیچ اینستاگرام / آپارات