زمان مطالعه: ۴ دقیقه

به گزارش عترتنا؛ آیت الله محمد صالح کمیلی، شامگاه یک شنبه ۱۵ آبان ماه طی سخنانی در ادامه شرح کتاب آداب الصلاه امام خمینی (ره) در مسجد سلماسی شهر مقدس قم در ادامه آداب اذان و اقامه در اهمیت حالت حضور برای ورود به نماز گفت: اعمال واجب و مستحب برای این است که انسان به صورت قلبی و ذاتی با حالت حضور وارد نماز و مناجات با خدا شود.

طهارت اولین گام ورود به نماز و اهمیت اذان و اقامه

این فقیه عارف با اشاره به کسب طهارت قبل از ورود به نماز اظهار کرد: : یکی از واجبات انجام طهارت غسلی یا طهارت وجوبی است که یک مقدار وقت می‌گیرد و باعث ایجاد آمادگی در انسان مُصلّی می‌شود. انسان یک دفعه نمی‌تواند وارد نماز بشود بلکه باید قدم به قدم خود را آماده کند و در نهایت تکبیره الإحرام بگوید و همانند حاجی در نماز، محرم بشود. لذا مرحله اول طهارت و گام دوم ایستادن در مصلّای نماز است.

وی افزود: یکی از مستحبات موکّد، گفتن اذان است. بعد از اتمام اذان می‌توان یک گام به جلو برداشت و دعایی خواند یا یک سجده‌ای بین اذان و اقامه انجام داد و سپس اقامه را گفت. بعد از گفتن اذان و اقامه نیز دعای «إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِیفًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ» یا دعای «یا مُحْسِنُ قَدْ اتاکَ الْمُسی‌ءُ وَ قَدْ أَمَرْتَ الْمُحْسِنَ انْ یَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسیئِ انتَ الْمُحْسِنُ وَ أَنَا الْمُسیی‌ءُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی.» وارد شده است.

وی خاطر نشان کرد: قبل از تکبیره الإحرام نیز گفتن شش تکبیر مستحب است. لذا شخص نمازگزار نباید زود وارد نماز بشود. انسان می‌تواند قبل از ورود به نماز حالت حضور را با نشستن، تفکر کردن، وارد کردن حضور خدا در دل، توجه به عظمت خدا، یاد مرگ و با خود کار کردن پیدا کند و سپس وارد نماز شود.

اسرار الله اکبر در اذان و اقامه

این استاد حوزوی در باب اسرار تکبیرات اذان و اقامه از کتاب آداب نماز گفت: سالک الی الله در هر تکبیری از تکبیرات اذان، قلب و قوای خود را متذکّر کند به عجز خود و کبریای حق، عظمت حق، و به وجهی دیگر ممکن است که این تکبیرات اولیه اذان، هر یک اشاره به مقامی باشد.

وی ادامه داد: تکبیر اول اشاره به تکبیر از توصیف ذاتاً، تکبیر دوم از توصیف وصفاً، تکبیر سوم از توصیف اسماءً، تکبیر چهارم از توصیف فعلاً.» هریک از این چهار تکبیر به یک سّر معنوی اشاره دارد. بعضی گفته‌اند بهتر است به جای «اَللَّهُ أَکْبَرُ» و «اَللَّهُ أَکْبَرُ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ» گفته شود: «اَللَّهُ أَکْبَرُ مِنْ أَنْ یُوصَفُ». یعنی خداوند نه تنها از همه اشیاء بزرگ‌تر است بلکه آن ذات یگانه و کنه ذات نیز قابل توصیف نیست تا بشر مخلوق بتواند خالقش را آن طوری که هست توصیف کند.

این استاد عرفان اسلامی اضافه کرد: لذا در تکبیر اول باید این مطلب در نظر باشد که آن کنه ذات قابل وصف نیست. در تکبیر دوم باید این مطلب در نظر بیاید که بنده خدا از توصیف خداوند به اوصاف حقّه‌اش عاجز است. در تکبیر سوم نیز متوجه باشد که بنده خدا قادر نیست خدا را با تمام اسمایش توصیف کند. در تکبیر چهارم نیز بداند که بنده خدا از شمارش و احصای افعال، تجلیات الهی و کیفیت آن که از مسائل بسیار عمیقی هستند عاجز است. و خود این عجز هم یکی از مقامات اولیاء است.

وی افزود: حضرت امام زین العابدین (ع) در مناجات عارفین می‌فرماید: عارفان از توصیف خداوند با آن اوصافی که لایق و شایسته ذات احدیت است عاجز هستند. عجز نیز از مقامات بزرگ معنوی و توحیدی است.

هر نماز یک اذان و اقامه

این استاد اخلاق در ادامه با اشاره به اذان گفتن برای هر نماز گفت: برای نماز دو اذان داریم که یکی برای اعلام وقت و دیگری برای خود نماز است. اگر دو نماز باهم خوانده شود به یک اذان نیز می‌شود اکتفا کرد. ولی اگر هر نمازی در وقت خودش خوانده شود چون یک فاصله‌ای ایجاد شده باید برای نماز دوم هم اذان گفت.

وی افزود: اذانی که در رساله از آن گفتگو می‌شود و باید به آن توجه کرد اذانی است که شخص به صورت زنده می‌گوید. ضمناً اذان‌هایی که در بلندگوهای مساجد یا رادیو، پخش می‌شود برای اعلام وقت است نه برای نماز. البته گاهی نیز در تلویزیون اذان به صورت زنده پخش می‌شود. امام جماعت مسجد ممکن است در راه اذان بگوید یا اذان را واجب نداند و به همان اقامه اکتفا کند.

وی اظهار کرد: اگر کسی بخواهد نماز جماعت بخواند امام جماعت باید به ترتیب اذان و اقامه را بگوید. و اگر بخواهد به‌صورت فرادی نماز بخواند باید اول اذان و سپس اقامه را بخواند.

اهمیت اذان و نقش موذن در ترغیب مردم به نماز

این استاد حوزوی با اشاره به روایتی درباره اهمیت و ثمره اذان گفت: مردم به اذان مأمور شدند چون علل و اسرار بسیاری دارد و باید به آن‌ها توجه شود. اول آن‌که کسی که از وقت نماز غافل است با شنیدن صدای اذان به سرعت وضو می‌گیرد و مشغول نماز می‌شود. پس اذان یک مذکر و منبهی است برای کسی که فراموش کرده و غفلت دارد.

وی ادامه داد: مؤذن با گفتن اذان، داخل شدن وقت را اطلاع می‌دهد. کار مؤذن این است که با اذان گفتن خلق خدا را به عبادت آفریدگار دعوت می‌کند. چون مؤذن‌ها در هنگام اذان می‌ایستند و دست‌های خود را بر روی گوش‌های خود می‌گذارند لذا در روایت آمده است: «یَأتِی المُؤَذِّنونَ أطوَلَ النّاسِ أعناقا یَومَ القِیامَهِ»؛ گردن آن‌ها در صحرای محشر بلند است.

وی افزود: مؤذن با گفتن اذان مردم را ترغیب می‌کند که یا به مسجد بروند و یا نمازشان را در اول وقت بخوانند. نماز اول وقت خیلی ثواب دارد. مؤذن با گفتن اذان علاوه بر اقرار به توحید، دیگران را هم وادار به اقرار به توحید می‌کند و ایمان الهی و اسلام را اعلام می‌کند.

وی در پایان گفت: آن‌هایی که زمان نماز را فراموش کردند با شنیدن صدای مؤذن به دنبال مقدمات نماز و طهارت و نماز می‌روند. هم مؤذن در اذان گفتن مسئولیت بسیار و پاداش الهی دارد و هم این‌که در کلمات اذان اسرار معنوی بسیاری نهفته است که در این جلسه فقط به الله اکبر اذان پرداخته شد.

پایان پیام/.

شبکه های اجتماعی عترتنا: کانال تلگرام  / کانال ایتا  / کانال سروش  / پیچ اینستاگرام