زمان مطالعه: ۶ دقیقه

همزمان با در پیش بودن سالروز شهادت حضرت فاطمه(س)، آیت‌الله العظمی مظاهری از مراجع تقلید در سخنانی به بیان ابعاد شخصیّت و فضائل حضرت زهرا(س) پرداخته‌اند.

---

به گزارش پایگاه تحلیلی عترتنا / عترت : همزمان با در پیش بودن سالروز شهادت حضرت فاطمه(س)، آیت‌الله العظمی مظاهری از مراجع تقلید در سخنانی به بیان ابعاد شخصیّت و فضائل حضرت زهرا(س) پرداخته‌اند که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید: 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏

«رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ یَسِّرْ لِی أَمْرِی وَاحْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانِی یَفْقَهُوا قَوْلِی»

با توجه به اینکه در آستانۀ سالروز شهادت حضرت فاطمۀ زهرا(س) قرار داریم، لازم است در این جلسه قدری راجع به شخصیّت و فضائل آن بانوی بزرگوار با هم گفت‌وگو کنیم.

قبل از شروع بحث، تقاضا دارم در این چند روز، به توسّل اهمیّت دهید و به هر اندازه که می‌توانید در این دو سه روز، عزادار حضرت زهرا(س) باشید. این عزاداری خیلی به‌جاست و مورد رضایت امام زمان(عج) است. در شرایط فعلی که دنیا دچار بحران است و زندگی برای مردم سخت شده، چارۀ کار دعا و توسّل است. امیدوارم با توسّل و عزاداری مردم، حضرت ولیّ عصر(عج) نظر لطفی بکنند و خداوند تعالی به‌واسطۀ ایشان، گرفتاری‌های مردم را رفع و سختی‌ها را مبدّل به آسانی فرماید.

حضرت زهرا(س) محور عالم

از روایات به خوبی استفاده می‌شود که حضرت زهرا(س) محور عالم وجود است. روایت ثقلین که خدشه­‌ای از نظر سند ندارد و به‌طور متواتر از پیامبر اکرم(ص) نقل شده، گویای این حقیقت است: «إِنِّى تَارِکٌ فِیکُمُ الثِّقْلَیْنِ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِى أَهْلَ بَیْتِى وَ إِنَّهُمَا لَمْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَىَّ الْحَوْضَ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهما لَنْ تَضِلُّوا»[۱]

می‌فرمایند: من دو ثقل گران‌بها در بین شما باقی می‌‌گذارم: یکی کتاب خدا و دیگری عترت؛ این دو هرگز از یکدیگر جدا نمی‌‌شوند تا روز قیامت در نزد حوض کوثر، بر من وارد گردند. اگر به این دو تمسّک جویید، هیچ‌گاه گمراه نخواهید شد.

در این روایت، حضرت زهرا(س) محور عالم وجود واقع شده‌اند. در عبارت «حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ» مراد از حوض، حضرت زهرا(س) است.

آن بانوی بزرگوار، در عالم ملکوت، تجلی خداست؛ پروردگار عالم در ازل با همۀ اسماء‌ و صفاتش دو تجلّی ذاتی کرده است، در اثر یک تجلّی قرآن شریف پدید آمده، و در تجلّی دیگر انوار مقدّس اهل‌بیت(ع) پدید آمده‌اند. سپس نور مقدّس اهل‌بیت(ع) به ارادۀ خداوند سبحان، از عرش اعلا به بدن‌های مطهّر ایشان منتقل گردیده است. در زیارت جامعۀ کبیره می‌خوانیم:‌ «خَلَقَکُمُ اللَّهُ أَنْوَاراً فَجَعَلَکُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِینَ حَتَّی مَنَّ عَلَیْنَا بِکُمْ فَجَعَلَکُمْ فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُه …»[۲].

در برخی روایات از قول مبارک نبیّ اکرم(ص) نقل شده است که: «نُورُ ابْنَتِی فَاطِمَهَ مِنْ نُورِ اللَّهِ»[۳]؛ خلقت حضرت زهرا(س)، از نور مقدّس خداوند سبحان است.

وجود مقدّس حضرت زهرا(س) پس از آن قوس صعودی در عالم ملکوت، با قوس نزولی در دنیا، مصداق یک انسان کامل است که اسلام و تشیّع مرهون اوست. ایشان در این عالم که عالم ناسوت است، مظهر فضائل اخلاقی بوده، اسوه و سرمشق بشریّت هستند.

قرآن کریم می‌فرماید: اگر تمام درختان دنیا قلم و همۀ دریاها مرکّب شوند، نمی‌توانند کلمات خدا را بشمارند: «وَ لَوْ أَنَّ ما فِی الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَهٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَهُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ‏ کَلِماتُ اللَّه‏»[۴]؛ امام رضا(ع) در حدیثی فرموده‌اند: آن کلمات الهى ما هستیم که فضائل ما، نه براى کسى قابل درک است و نه به شمار مى‌‏آید: «نَحْنُ الْکَلِمَاتُ الَّتِی لَا تُدْرَکُ فَضَائِلُنَا وَ لَا تُسْتَقْصَى»[۵].

حقیقت کوثر

قوس سوّم شخصیّت حضرت زهرا(س)، قوس صعودی دیگری در قیامت است که همان حقیقت کوثر است.

قرآن می‌فرماید: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏، إِنَّاأَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ، فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ، إِنَّ شانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ»[۶].

بنابراین حضرت زهرا(س) در قیامت، کوثر است؛ آن کوثری که هر انسان لایق با نوشیدن جرعه‌­ای از آن، از هر عیب و نقص ظاهری و باطنی، تزکیه و تطهیر می‌شود، اگر پیر است، جوان می‌شود؛ اگر صفت رذیله‌­ای دارد، آن رذیلت زدوده می­‌شود؛ اگر جاهل است، عالم می­‌شود؛ بالأخره به یک انسان کامل مبدّل می‌گردد و لیاقت ورود به بهشت را پیدا خواهد کرد.

پیغمبر اکرم(ص) حضرت زهرا(س) را در روز قیامت محور قرار دادند، محوری که قرآن کریم و عترت، با محوریّت ایشان بر پیامبر گرامی وارد می‌شوند. جملۀ «حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ» در روایت ثقلین، یعنی قرآن و عترت سر حوض کوثر بر نبیّ مکرّم وارد خواهند شد، به‌عبارت دیگر این دو ثقل گران‌بها «عندالزهرا»؛ نزد حضرت زهرا بر پیغمبر اکرم وارد می‌گردند.

این «عندالزهرا» خیلی معنا دارد. برای ما یک ارزندگی فوق العاده دارد و معنایش همین علت غایی آدم است. ما روایاتی در این مسائل داریم. این روایت‌ها باید در کتاب‌های اصلی و معتبر آمده باشد و متأسفانه نیامده است. نیامدنش هم معلوم است که از باب تقیّه بوده است. این دُرهای گران‌بها در روایات ما زیر گل و لای رفته است. اما وقتی تعالیم قرآن و عترت را در این خصوص دقیقاً بررسی کنیم، یک محتوای ارزنده و درخشنده راجع به این حقایق، در سایر کتب شیعه و در روایاتی که به دست ما رسیده، پیدا می‌شود.

حضرت زهرا(س) اسوه و الگوی ائمه(ع) /مصحف حضرت چیست؟

مثلاً از حضرت ولی عصر(عج) نقل شده که فرمودند: «فِی ابْنَهِ رَسُولِ اللَّهِ لِی أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ»[۷].

از این روایت می‌توانیم چنین برداشت کنیم که اسوه بودن حضرت زهرا(س) برای امام زمان(عج)، یعنی ایشان سرمشق در حکومت اهل‌بیت(ع) در زمان ظهور خواهند بود.

در زمان رجعت اهل‌بیت(ع) نیز اسوه و سرمشق حکومت، حضرت زهرا(س) هستند. من گمان دارم که در آن زمان، مصحف حضرت فاطمه(س) نیز، در حکم قانون اساسی برای ادارۀ امور جامعه است.

مصحف فاطمه چیست؟ نمی­‌دانیم. فقط می‌دانیم که پس از رحلت رسول خدا(ص) جبرئیل هر روز بر حضرت زهرا(س) نازل می‌شد و از طرف پروردگار عالم، مطالبی را برای آن بانوی گرامی قرائت می‌کرد. امیرالمؤمنین(ع) نیز آن جملات را مکتوب می‌کردند.[۸] آن مجموعه نوشته‌ها «مصحف فاطمه» است و ما از محتوای آن اطّلاع نداریم.

به‌هر حال از آنجا که حضرت صدیقۀ طاهره(س) سرمشق حکومت ائمۀ هدی(س) هستند، می‌توانیم بگوییم مصحف ایشان نیز الگو و قانون آن حکومت در زمان ظهور و رجعت است.

روایت: «نَحنُ‏ حُجَجُ‏ اللّه عَلى خَلقِهِ، وَ جَدَّتِنا فاطِمَه حُجّهٌ اللّه عَلینا» نیز مؤیّد همین مطلب است. ائمۀ اطهار(ع) می‌فرمایند: ما حجّت‌های خداوند بر مردم هستیم و مادرمان حضرت فاطمه(س) حجت خدا بر ما هستند. مفهوم این روایت در روایات دیگری آمده است. از روایت ثقلین هم این معنا برداشت می‌شود. روایت ثقلین به ما می­‌گوید که علت غایی برای عالم وجود، حضرت زهراست و عالم وجود وابسته به خلقت ایشان است. یعنی اگر زهرا نبود، اصلاً عالم وجود خلق نمی‌شد. در روایت مشهوری می‌خوانیم: «یا أَحمَد لَولاکَ لَما خَلقتُ الأفلاک، وَ لَولا عَلیٌ لَما خَلَقتُکَ، وَ لَولا فاطِمَهُ لَما خَلَقتُکُما»[۹].

این روایت و این درّ گران‌بها نیز در میان ما گم شده و در کتاب‌های معتبر نیامده است. اگر هم جایی آمده، همان جملۀ اوّل آن یعنی: «لَولاکَ لَما خَلقتُ الأفلاک»[۱۰] آمده است. اما وقتی بررسی کنیم، مضمون آن را در تعالیم دینی می‌یابیم.

اسرار مذهب تشیع

شیعه اسراری دارد که هیچ مذهب دیگری از آن اسرار برخوردار نیست. تمام آن اسرار، در زیارت جامعۀ کبیره نهفته شده است. اهل علم و اهل تحقیق باید تا جایی که امکان دارد آن اسرار را از دل زیارت جامعه و سایر روایات و زیارات استخراج کنند، آشکار سازند و با زبان و قلمی رسا و گویا در اختیار عموم شیعیان قرار دهند.

مرحوم علامۀ امینی کتاب شریف «الغدیر» را نوشت که یک افتخار برای تشیّع است. ولی این حرکت علمی و اعتقادی، ادامه پیدا نکرد؛ هر سال باید یک کتاب مثل الغدیر از علما و محققین شیعه منتشر شود و در آن اسرار حقّانیّت تشیّع و اهل‌بیت(س) روشن گردد، ولی متأسفانه چنین نمی‌شود.

البته به شدّت محبّتی که نسبت به اهل‌بیت(ع) داریم دلگرم هستیم. از نظر شعار و از نظر اقرار تشیّع به زبان کوتاهی و سستی نداریم. امیدواریم حضرت زهرا(س) نیز به‌واسطۀ این میزان عشق و محبّت، همیشه و همه جا، از جمله در قیامت، لب حوض کوثر، ما را از مقرّبین خودشان قرار دهند. از این جهت امیدوار و خوشحالیم، از حیث اعتقادی و ترویج تشیّع نیز در مرتبۀ مطلوبی قرار داریم، امّا ای کاش در رتبۀ برتری بودیم و راجع به روایاتی که حاوی اسرار شیعه است، بیش از این مجاهدت علمی داشتیم.

از حیث پیروی از اهل‌بیت(ع) و عمل به موازین تشیّع انتظار بیشتری از جامعۀ فعلی می‌رود. شیعیان باید فضلائل، صفات حسنه و اعمال صالح عترت طاهرین و به‌ویژه حضرت زهرا(س) را سرمشق خود قرار دهند و خود را شبیه آنان سازند تا رستگار گردند.

اهل‌بیت(ع) در روایاتی، ایمان را مشتمل بر سه رکن می‌دانند که با برخورداری از هر سه رکن کامل می‌گردد. فرموده‌اند: «الْإِیمَانُ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ مَعْرِفَهٌ بِالْقَلْبِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَان‏»[۱۱]؛ آن سه رکن عبارتند از: معرفت و اعتقاد قلبی، اقرار با زبان و عمل با اعضاء و جوارح.

شیعۀ حقیقی و پیرو حضرت زهرا(س) آن است که اعتقاد قلبی، شعار زبانی و عملش را بر هم منطبق گرداند. یعنی گفتار و کردار و عقیده‌اش یکی باشد. اگر به اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» عقیده دارد، در عمل دنباله‌رو و شبیه ایشان باشد. شیعه‌ای در قیامت می‌تواند زیر لوای حمد برود و به دست امیرالمؤمنین(ع) از آب کوثر سیراب شود و یک انسان کامل گردد که در دنیا، خود را در طریق اهل‌بیت(ع) قرار داده و از نظر اعتقاد قلبی، گفتار و عمل، به آنان شبیه باشد.

شیعیان لازم است صفات نیکو و خصائل حضرت زهرا(ع) مانند زهد، صبر، ایثار، سخاوت، عفّت، ساده‌زیستی، تقوا، صداقت و عفو را سرمشق زندگی خود قرار دهند تا به سعادت دنیا و رستگاری آخرت دست یابند.

پی‌نوشت ها:
[۱]. الاحتجاج، ج ۲، ص۴۵۰.

[۲]. من لایحضره الفقیه، ج ‏۲، ص ۶۱۳.

[۳]. بحار الأنوار، ج ‏۵۴، ص ۱۹۳.

[۴]. لقمان، ۲۷: «و اگر آن چه درخت در زمین است قلم باشد و دریا را هفت دریاى دیگر به یارى آید، کلمات خدا پایان نپذیرد».

.[۵] مناقب آل أبی طالب‌ع، ج‏۴، ص۴۰۰.

[۶] . کوثر، ۳-۱: «به نام خداوند رحمتگر مهربان، ما تو را [چشمه‏] کوثر دادیم، پس براى پروردگارت نماز گزار و قربانى کن. دشمنت خود بى‏تبار خواهد بود».

[۷] . الغیبه (الطوسی)، ص ۲۸۶؛ الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۶۷

[۸] . الکافی، ج ۱، ص۴۵۸.

[۹] . ر.ک: اندیشه‌های ناب، دفتر اوّل: سیره و فضائل حضرت زهرا«سلام‌الله‌علیها»، ص ۷۲ و ۷۳.

[۱۰]. مناقب آل أبی طالب‌ع، ج‏۱، ص۲۱۷.

[۱۱] . امالی الصدوق، ص ۲۶۸.

پایان پیام/.

شبکه های اجتماعی عترتنا: کانال تلگرام  / کانال ایتا  / کانال سروش  / پیچ اینستاگرام

دیگر مطالب سرویس در عترت را اینجا کلیک نموده و بخوانید