زمان مطالعه: ۶ دقیقه

آیت الله مظاهری از استادان برجسته اخلاق در یکی از سخنرانی های خود با عنوان فرصت معنوی ماه مبارک رمضان، چهار توصیه مهم و کاربردی برای بهره‌مندی بیشتر و بهتر مؤمنین از برکات ماه میهمانی خداوند بیان کرد. 

به گزارش پایگاه تحلیلی عترتنا / تهذیب و اخلاق: آیت الله حسین مظاهری از استادان برحسته اخلاق در یکی از جلسات درس اخلاق خود در سال ۱۳۸۹ که در مسجد حکیم اصفهان برگزار شد، به تبیین فضائل روزه و ویژگی‌های ماه مبارک رمضان پرداخت و چهار توصیه مهم و کاربردی برای بهره مندی بیشتر و بهتر مؤمنین از برکات ماه میهمانی خداوند بیان کرد. خلاصه بیانات ایشان در ادامه می‌آید.

بسم الله الرّحمن الرّحیم

«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری وَ یَسِّرْ لی أَمْری وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانی یَفْقَهُوا قَوْلی»

* فرصت معنوی ماه مبارک رمضان

ماه مبارک رمضان یکی از فرصت‌ های معنوی است که از ارزش فوق العاده لای برخوردار است و لازم است از آن بهره برداری کامل بشود.

درهای رحمت پروردگار در این ماه باز است و فوج فوج از بندگان آمرزیده می‌شوند. ماهی که نفس کشیدن درآن عبادت است و ثواب عبادات و اعمال خیر در آن، چندین برابر می‌شود.

شب قدر از دیگر فرصت های معنوی ماه مبارک

شب قدر که در ماه مبارک رمضان است، یک فرصت روی فرصت است و عبادت در آن شب، برتر از هزار ماه عبادت است. بنابراین فرصت‌های کم نظیری در پیشِ رو است و نسیم‌های رحمتی در حال وزیدن می‌باشد. پیامبر اکرم «صلی الله علیه وآله و سلّم» فرمودند: «إِنَّ لِرَبِّکُمْ فِی أَیَّامِ دَهْرِکُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا» [۱]

بنابر فرمایش پیامبر گرامی «صلی الله علیه وآله و سلّم» نسیم‌هایی در زندگی انسان می‌وزد و همه باید خود را در معرض این نسیم‌ها قرار دهند تا از برکات آن بهره‌مند گردند.

* راهکارهای درک بهتر ماه مبارک رمضان

برای استفادۀ بهتر از فرصت معنوی ماه مبارک رمضان، برای اینکه مشمول لطف خدا شویم، توفیق عبادت و بندگی و ترک معصیت پیدا کنیم، در این ماه مبارک قدمی در معنویت برداریم، خودسازی و تهذیب نفس کنیم، برای اینکه بتوانیم به حسن عاقبت دست یابیم و حوائج ما مستجاب و گرفتاری‌ها رفع گردد، چهار راهکار وجود دارد که ذیلاً به آن اشاره می‌شود:

۱) پرهیز از غذای حرام و شبهه‌ناک

مراقب باشید لااقل در ماه مبارک رمضان غذای حرام و شبهه‌ناک نخورید. خداوند به کسی که در شکم او غذای حرام وجود دارد، نظر لطف نمی‌کند. عبادات چنین کسی ممکن است از نظر ظاهری صحیح باشد ولی مورد قبول و پذیرش خداوند سبحان واقع نمی‌شود.

حتی اگر نمی‌توانید درآمد خود را برای همیشه حلال و پاک کنید، اگر توفیق پرداخت خمس و زکات ندارید، لااقل برای این یک ماه، مبلغی جدا کنید و خمس و زکات آن را پرداخت کنید و با اجازۀ یک مجتهد جامع الشّرایط مبلغ مصرفی خوراک خود و خانواده را از آن مبلغ بپردازید.

قبل از ماه مبارک رمضان، دارایی خود را حلال کنید تا بتوانید توبه کنید و پاک و پاکیزه و با آمادگی به استقبال این ماه شریف بروید و بتوانید از برکات آن استفادۀ لازم را ببرید. کسب حلال به خصوص در زمان حاضر بسیار مشکل است، اما امر لازمی است و نمی‌شود مال حرام در زندگی کسی باشد و رستگار شود و عاقبت به خیر گردد.

لذا تقاضا دارم لااقل در ماه مبارک رمضان از غذای حرام و شبهه‌ناک پرهیز کنید تا بتوانید این ماه را با دعای مستجاب سپری کنید و به ملکۀ تقوا دست یابید.

۲) ارتباط با خداوند از طریق انس با نماز جماعت و قرآن و دعا

بنابر تأکید اسلام، مساجد همیشه باید در وقت نماز پر از جمعیت باشد. قرآن کریم همواره تأکید می‌فرماید که: «وَ أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاه» [۲]

یعنی نماز را زنده بدارید. نمی‌گوید نماز بخوانید، بلکه بر زنده نگاه داشتن نماز تأکید دارد و مقصود قرآن کریم، اقامۀ نماز جماعت است.

در وقت نماز، همه جا باید تعطیل باشد و مساجد مملوّ از جمعیت مسلمانان باشد. عدم اهمیت به نماز، یعنی شلوغ بودن خیابان و مراکز تفریحی و سایر مکان‌ها در وقت نماز و خلوت بودن مساجد، ننگ بزرگی برای مسلمین محسوب می‌شود و مورد مذمّت و نکوهش قرآن کریم می‌باشد. چنانکه می‌فرماید:

«فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ، الَّذینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ» [۳]

حال اگر این ننگ بزرگ را در طول سال داریم، تقاضا دارم لااقل در ماه مبارک رمضان، حضور جدی در مساجد داشته باشید و با نماز جماعت و قرآن کریم انس بگیرید.

اگر می‌خواهید خداوند متعال نظر لطفی به شما بکند، مساجد را پر کنید و از طریق نماز جماعت و قرآن کریم و دعا، رابطۀ خود را با خداوند محکم کنید تا مشمول عنایات ویژۀ حق تهالی شوید.

همچنین لازم است ائمۀ جماعت و روحانیون مساجد، پس از نماز برای مردم سخنرانی کنند و «اعتقادات»، «اخلاق» و احکام» اسلام را برای مردم تبیین نمایند.

۳) رسیدگی به دیگران

رابطۀ با خداوند متعال، یک بال برای پرواز است و بال دیگری که برای حرکت صعودی انسان به سوی معنویات لازم است، رابطه با مردم می‌باشد.

قرآن کریم مکرراً می‌فرماید که: «أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاه» یعنی هم با خداوند و هم با مردم رابطه داشته باشید.

همه باید به هر اندازه که می‌توانند، به مستمندان رسیدگی کنند. از ما انتظار نمی‌رود که مثل اهل بیت «سلام الله علیهم» از افطار خود بگذریم و به دیگران ببخشیم، ولی وظیفه داریم که تشریفات و تجمّلات را حذف کنیم و به جای آن از نیازمندان دستگیری نماییم.

همه باید ساده زیست باشند و هرچه از ساده زیستی اضافه می‌آورند با احترام کامل و مخفیانه به فقرا ببخشند. اختلاف طبقاتی در جامعۀ امروزی کولاک می‌کند. عده‌ای از مردم بسیار ثروتمند و عدۀ زیادی فقیر هستند. گروهی تجملگرا شده‌اند و تشریفات زیادی در زندگی دارند و گروهی دیگر حتی در تهیۀ افطار خود مشکل دارند. چنین افرادی که زیاد هم هستند، آبرومندند و نمی‌توانند به کسی رو بیندازند.

اگر به دستور قرآن کریم عمل شود و رسیدگی به نیازمندان جایگزین تجملگرایی شود، فقر از جامعه رخت برمی بندد. لذا تقاضا دارم لااقل در این یک ماه به فکر دیگران باشید و از مستمندان دستگیری کنید. در این یک ماه، مبلغی که همیشه صرف تشریفات می‌کنید، به فقرا ببخشید. اگر کسی بتواند شکم یک نفر گرسنه را سیر کند، خداوند وعده داده است او را عاقبت به خیر می‌کند. چنین کسی ذلّت بعد از عرّت پیدا نمی‌کند و خود او و فرزندانش از انحراف فکری که امروزه بسیاری از جوانان را مبتلا کرده است و نزدیک است دین و مذهب آنان را بگیرد، مصون می‌مانند. نهایتاً با دین از دنیا می‌رود و هنگام مرگ امیرالمؤمنین به فریاد او خواهند رسید.

۴) اجتناب از گناه

در ماه مبارک رمضان، چشم و گوش و زبان خود را کنترل کنید. از نگاه‌های آلوده بپرهیزید. از دیدن فیلم‌ها و برنامه‌های حرام و بیهوده در ماهواره و اینترنت و تلویزیون دوری گزینید. غنا و موسیقی و حرف‌های حرام و بیهوده نشنوید. غیبت نکنید، تهمت نزنید، شایعه‌پراکنی نکنید، دروغ نگویید و به کسی توهین نکنید.

گاهی مشاهده می‌شود هنگام افطار، برخی غیبت می‌کنند و تهمت می‌زنند. معلوم است چنین افرادی روزه نبوده اند، فقط گرسنگی و تشنگی را تحمل کرده اند.

روزه‌ای که همراه با گناه باشد، روزۀ واقعی نیست و مقبول درگاه الهی واقع نمی‌شود.

علاوه بر گناه، از گفتار و کردار بیهوده و بی‌نتیجه هم باید اجتناب شود. بعضی صحبت‌ها غیبت و تهمت و دروغ نیست ولی بیهوده است و نه نتیجۀ دنیا دارد، نه نتیجۀ آخرت. اینگونه حرف‌ها فشار قبر دارد و باید از آن پرهیز شود. بیایید لااقل در این ماه زبان خود را از گناه و بیهوده گویی حفظ کنید.

کسی که گناه و کردار بیهوده و بی‌نتیجه داشته باشد، نمی‌تواند از ماه مبارک رمضان استفادۀ مطلوب نماید.

ماه رمضان مقدمه یا برای رفع فساد اخلاقی

ماه مبارک رمضان باید مقدمه‌ای باشد برای رفع فساد اخلاقی. فساد اخلاقی اکنون یک زنگ خطر برای اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌شود. بی‌بند و باری در خیابان ها، بی‌حجابی و بد حجابی و سایر مصادیق فساد اخلاقی، بحران بزرگی است که باید برای آن فکری بشود. در ماه مبارک رمضان دعا کنید این آتش فساد اخلاقی خاموش شود و غیرت و عفت به جامعه برگردد که اگر همین طور ادامه پیدا کند و چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود، جامعه را نابود خواهد کرد.

فساد اخلاقی در جامعۀ فعلی کولاک می‌کند و برخی هم متأسفانه دامن به آتش می‌زنند و این آتش برای خانواده‌ها و برای جوانان و آیندۀ آنان تهدید بزرگی است. نسل آینده در معرض نابودی فرهنگی است و این بحران می‌تواند قضیۀ «آندلس» یا «اسپانیا» را تکرار کند که یک کشور اسلامی را به یک کشور بی‌بند و بار و غیر اسلامی تبدیل کردند.

لذا تقاضا دارم در ماه مبارک رمضان علاوه بر دعاهای شخصی، برای رفع و ریشه کن شدن فساد اخلاقی که جامعه را فراگرفته است دعا کنید.

۱. بحارالأنوار، ج ۶۸، ص ۲۲۱
۲. بقره / ۴۳
۳. ماعون / ۵-۴.