زمان مطالعه: ۳ دقیقه

به گزارش عترتنا؛ یکی از سنت‌های های دیرینه پیش از نوروز یاد کردن از درگذشتگان است و ایرانیان به این مناسبت پنج شنبه آخر سال به زیارت اهل قبور می‌روند. هرچند همیشه اموات نیازمند یاد و خیرات ما هستند و نباید زیارت اهل قبور منحصر به پنج شنبه آخر سال شود.

همان‌طور که گفته شد زیارت اهل قبور در پنج شنبه آخر سال از سنت‌های نیکویی است که سالیان سال در سراسر ایران جاری بوده است.

پنج شنبه آخر سال سنت دیرینه ایرانیان در زیارت اهل قبور

در پنج شنبه آخر سال حضور بر سر قبور اموات پر رنگ‌تر است و بازماندگان بر سر مزار عزیزان از دست رفته‌شان می‌روند و با نثار فاتحه‌ای به یاد آن عزیزان، خاطراتشان را مرور می‌کنند.

اما چه خوب است که برای این دیدار هدیه‌ای تهیه کنیم و دست خالی نرویم. هدیه‌ای مفید برای کسانی که دستشان از این دنیا کوتاه است و منتظر هستند تا برایشان تحفه‌ای فرستاده شود.

یکی از صحابه از حضرت رسول (صلی‌الله علیه وآله) نقل کرده است که می‌فرمایند: «برای مردگان خود هدیه بفرستید»، گفتم: هدیه مردگان چیست؟ فرمود: «صدقه و دعا. ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانه‌های خود می‌آیند و فریاد می‌کنند… ای خانواده من، پدر، فرزندان و خویشان من، بر ما مهربانی کنید. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن‌ها بر ما است و نفعش برای غیر ما. ای خویشان ما، به درهمی یا قرص نانی یا جامه‌ای ما را کمک کنید تا خداوند شما را از جامه‌های بهشت بپوشاند». (۱)

علاوه بر آنکه ثواب این صدقات چه نقدی و چه غیر نقدی به روح عزیز از دست رفته‌مان خواهد رسید، لبخند شادی و امید زندگی در فردی دیگر را با خود به همراه خواهد داشت. آن هم در روزهای نزدیک سال جدید که هر کسی دوست دارد بهترین لباس‌ها را پوشیده و بساط شام شب عید را برای خانواده‌اش فراهم کند.

این سوره‌ها را برای اموات بخوانید و ثوابش را هدیه کنید

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: سوره «تبارک» بالای سر قبر میت خوانده شود تا موجب رفع عذاب قبر از او گردد. (۲)

در روایتی از حضرت صادق (علیه‌السلام) نقل‌شده: «هر کس نزد قبر مؤمنی، هفت مرتبه سوره إنّا أنزلنا را بخواند، خداوند فرشته‌ای می‌فرستد که پیش قبر میت، خدا را عبادت کند. خداوند ثواب عبادت فرشته را برای میت و کسی که إنّا أنزلنا را خوانده می‌نویسد، تا زمانی که خداوند وی را به‌واسطه این عمل وارد بهشت کند. بعد از سوره حمد، هفت مرتبه إنّ أنزلنا و هر یک از قل أعوذ بربّ الفلق، قل أعوذ بربّ الناس، قل هو الله أحد، و آیه الکرسی را سه مرتبه بخواند.» (۳)

پاداش استغفار برای اموات

«حضرت صادق (علیه‌السلام) از پدران گرامی خویش (علیهم‌السلام) نقل می‌کند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: هیچ مرد و زن مؤمن از اول روزگار تا روز قیامت نمی‌باشد جر آنکه شفیع آن کسی می­باشد که در میان دعایش چنین بگوید: «اللَّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ».

روز قیامت دستور داده می‌شود که بنده­ای را به آتش ببرند، و لذا او را به سوی دوزخ می‌کشند. در این هنگام، همه‌ی مردها و زن‌های مؤمن می‌گویند: پروردگارا، این فرد برای ما دعا می‌کرد، شفاعت ما را در مورد او بپذیر. پس خداوند شفاعت آن‌ها را می­پذیرد، و آن فرد نجات می‌یابد.» (۴) پس برای اموات زیاد استغفار کنید و صلوات هم بفرستید.

امام صادق (ع) در خصوص دعا و خیرات برای اموات فرمود: «هرکس هر روز ۲۵ بار گوید: “اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینِ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ” حق‌تعالی به عدد هر مؤمن که گذشته و هر مؤمن که بیاید تا روز قیامت حسنه در نامه اعمال او نویس و به آن عدد گناه از او محو کند.»(۵)

ثواب صلوات فرستادن برای اموات

فرستادن صلوات هم می‌تواند در شمار بهترین ذکر برای اموات قرار بگیرد. در برخی از روایات ذکرشده است که فرستادن صلوات برای درگذشتگان می‌تواند باعث کم شدن عذاب آنها در آخرت شود.

پس اگر مایل هستید با انجام کارهای نیک خود و نثار هدیه آن به روح اموات باعث پاک شدن بخشی از گناهان آنها شوید، بهتر است در ختم قرآن برای اموات و ذکر صلوات برای مردگان مداومت کنید.

مرحوم آیت‌الله سید رضا بهاءالدینی درباره فضیلت صلوات برای اموات فرموده‌اند: ذکر صلوات برای اموات خیلی خاصیت دارد. گاهی من برای اموات صلوات را هدیه می‌کنم و اثرات عجیبی هم دیدم. خواب دیدم فردی به چند نوع عذاب گرفتار است، مقداری صلوات برایش هدیه کردم دوباره در خواب دیدم، الحمدلله صلوات‌ها او را نجات داده‌اند.

پی‌نوشت:
۱- محدث قمی، مفاتیح الجنان، بخش زیارت قبور مؤمنین.
۲- اقبال اعمال، ص ۶۵۱، نقل شده از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص ۳۰۰.
۳- کامل الزیارات، ابن قولویه القمی، ص ۲۲۲٫
۴- امالی صدوق، ص۴۵۶٫
۵- ثواب الأعمال و عقاب الأعمال , جلد ۱ , صفحه ۱۶۱.
۶- اقتباس از تبیان