زمان مطالعه: 8 دقیقه

به گزارش خبرنگار عترتنا؛آیت الله «مهدی احدی» استاد برجسته اخلاق و عرفان اسلامی حوزه علمیه قم، شامگاه جمعه ۲۲ اردیبهشت‌ماه سال جاری در سومین جلسه سلسله مباحث «سیروسیاحت برزخی» که در مسجد الزهرا (س) تهران برگزار شد، گفت: ما اعتقاد داریم در هیچ نشئه‌ای بدون بدن نیستیم! منتهی هر نشئه به اقتضای همان نشئه باید بدن داشته باشیم! اگر امروز جسم و بدن ما برای پزشک ظاهر است؛ ولی برای غیرپزشک غایب است، نشان می‌دهد که غیب بدن نسبی است که نسبت به پزشک ظاهر و نسبت به عموم مردم غایب است. پس مناسب بدن برزخی این بدن نیست؛ بلکه آن بدن ملکوتی روح است.

آیا در بهشت و برزخ خواب است؟

این استاد برجسته عرفان اسلامی با بیان اینکه در برزخ دیگر خواب وجود ندارد، اظهار کرد: شما می‌توانید با بدن ماده بخوابید؛ اما هرگز نمی‌توانید با بدن مثالی بخوابید! کم‌ترین تفاوت هم همین است، پس در برزخ خواب نیست و کسی نمی‌خوابد. جهان هر چه پیشرفت می‌کند به این نقطه باریک می‌رسد که به‌تناسب هر نشئه‌ای یک بدنی است.

وی به آیه ۲۵۵ سوره بقره که می‌فرماید: «لَا تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَلَا نَوْمٌ ۚ؛ هیچ گاه خواب سبک و سنگین او را فرا نمی‌گیرد»، اشاره کرد و افزود: در ذیل این آیه آمده که جابر بن عبدالله انصاری از پیامبر اکرم (ص) پرسید آیا در بهشت خواب است؟ حضرت فرمود: نه! عرض کرد چرا خواب نیست؟ حضرت فرمودند: «النَّومُ أخُو المَوتِ، و لا یَموتُ أهلُ الجَنَّهِ؛ خواب برادر مرگ است، و بهشتیان نمی‌میرند»، در قیامت اصلاً مرگی نیست و وقتی مرگ نباشد خواب هم نیست.

با عقل اکتسابی و تحصیلی نمی‌توان به شهود رسید

آیت‌الله احدی با بیان اینکه وقتی سالک به شهود برزخی و شهود ملکوتی می‌رسد، تازه می‌فهمد و دقیق می‌تواند فتوا بدهد، گفت: با عقول تحصیلی و عقول اکتسابی نمی‌توان به این شهود برزخی رسید. بسیاری از پروفسورها و دانشمندان در رشته‌های مختلف کافر مرده‌اند! پس معلوم می‌شود علم و تحصیل آن‌ها نتوانست آن‌ها را به شهود برزخی هدایت کند.

وی ادامه داد: اما سلمان و ابوذر به اندازه این افراد سواد و مدارج علمی نداشتند، اگر جلوی آن‌ها یک فرمول ریاضی، صنعتی، اتمی یا غیر اتمی را می‌گفتید می‌ماندند و از هندسه چیزی نمی‌دانستند اصلاً نشنیده بودند، ولی همین سلمان در اثر اعتقاد به خدا و پیغمبر (ص) به جایی رسید که شهود برزخی را می‌دید! معلوم می‌شود رسیدن به مشاهدات برزخی با عقل اکتسابی و عقل دانشگاهی و عقل تحصیلی نیست! این پرده را باید از این عقل برداشت، اگر برندارید نمی‌توانید به مشاهدت برزخی برسید.

این استاد حوزوی اظهار کرد: مرحوم الهی‌قمشه‌ای نقل می‌کرد که جناب میرزا ربیع شیرازی در آن سیر ریاضت و سیر و سلوکی که داشت یک‌دفعه دید هاتفی غیبی این شعر را نداد کرد: «ز عقل و هوش بیرون نزد ما آی * که عقل و هوش را ره نیست آنجای»؛ فهمید که رسیدن به نقطه بارز شهود ملکوتی این است که انسان از این عقل تحصیلی و عقل اکتسابی بیرون بیاید و در مرحله سلوک زانو بزند و آن رشد سلوکی را حسابی طی کند و گرنه گرفتار است.

لزوم صبر و استقامت در سیر و رسیدن

آیت‌الله احدی با تأکید بر داشتن صبر و استقامت در سیر الی الله گفت: اگر بخواهید محل زیارت واقع شوید، باید این مهد زیارت را بکشید و ممکن است این سیر بر هر کس سالهای مختلف طول بکشد، یکی ۳۰ سال و دیگری ۴۰ سال و هر کس به استعداد و ظرفیت خودش این زمان برای او طول خواهد کشید. من در درس یکی از اساتید ۱۲ سال رفتم و در درس دیگری ۲۰ سال رفتم و این با دو شب و یک شب نیست که حالی بگیرید و تمام شود، باید درس‌هایی رفت و خواند و اندیشه‌هایی کسب کرد و به این اندیشه‌ها تکیه کرد.

وی ادامه داد: پیامبر (ص) در بالای منبر فرمودند: هر کس اگر یک لا اله الا الله بگوید، یک درخت در بهشت گیرش می‌آید و اگر دو تا بگوید، دو تا درخت در بهشت نصیبش می‌شود! یکی از اصحاب که آنجا بود خیلی خوشحال شد و گفت پس من هر روز هزار مرتبه می‌گویم و هزار درخت بهشتی نصیبم می‌شود! اما پیامبر (ص) فرمودند: به شرط اینکه آتش نفرستاده باشی و همه درختان را نسوزانده باشی!

عرفان شهود است

آیت‌الله احدی با بیان اینکه شناخت فقهی لازمه عرفان است، گفت: مدعیان عرفان زیاد هستند و با خیلی‌ها برخورد کردم دیدم خیلی‌ها گرفتار در خم کوچه‌ها هستند. عرفان یک شناخت فقهی می‌خواهد، عرفان فراتر از فقه است، فقه شهود نیست؛ اما عرفان شهود است و عارف می‌بیند و به مقام شهود رسیده است، اما محققان نمی‌بیند! مدبرانه عارف مشاهده می‌کند و عقل مطلق عرفان قلب است.

فرق قبر فیزیکی با قبر برزخی

این استاد حوزوی در ادامه با تشریح فرق قبر برزخی با قبر فیزیکی اظهار کرد: ما دو تا قبر داریم یکی قبر فیزیکی و دیگری قبر شهودی است. قبر فیزیکی همین قبری است که دستورات فقهی دارد و فقها می‌گویند مثلاً تابوت را دو بار بلند کنید و زمین بگذارید و بار سوم میت را در قبر بگذارید چون میت با قبر انس ندارد و می‌ترسد.

وی افزود: به پیغمبر (ص) گفته بودند که این میت دیگر جان ندارد که بترسد اما حضرت فرمودند: این از شما هم بیناتر است! چون روحش از بدنش خارج شده و همه چیز را می‌بیند و شما چون روحتان در قالب بدن است چیزی نمی‌بینید. بعد فرمود: اگر شما بدانید وقتی پدرتان را دفن می‌کنید او به شما چه می‌گوید و چه فریادی می‌زند شما هم فریاد می‌زدید که جان من را بگیر که صدای او را نشنوم! میت روحش آزاد شده و می‌بیند. شما کنار قبرها برای فاتحه می‌روید اما خبر ندارید چه خبر است و واقعاً مطلع نیستید. اما همین میتی را که در قبر دفن کردید الان اگر یک سنگ‌ریز به یک شیشه بخورد و صدای مختصری داشته باشد این میت این صدا را می‌شنود! برای همین میت بعد از دفن وحشت دارد و نباید زود از کنار قبر رفت.

قبر برزخی و شهودی

آیت‌الله احدی با طرح این سؤال که قبر شهودی چیست، گفت: در هر حالتی وقتی به احتضار بیفتید قبر شهودی شما پیدا می‌شود! کسی در دریا غرق شد یا در آتش سوخته به این معنا که وقتی لحظه مرگ و احتضار رسید کسی جلو می‌آید و می‌گوید من خود تو هستم! یعنی الان در دریا هم که باشد فشار قبر و آتش و عذاب را در آب دریا که غرق شده درک می‌کند!

وی با اشاره آیه ۲۵ سوره نوح که می‌فرماید: «مَّا خَطِیئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَارًا؛ به سبب گناهانشان غرق شدند و بی‌درنگ در آتشی درآورده شدند» گفت: خیلی عجیب است! وقتی کشتی حضرت نوح (ع) بالا آمد کفار غرق شدند؛ اما قرآن می‌گوید این کافران که در این آب باعظمت غرق شده‌اند از تمام بدن اینها آتش می‌بارد!

این استاد حوزوی اظهار کرد: مرحوم آیت‌الله بهاءالدینی فرمودند اگر زن‌های بی‌حجاب بخواهند من همین‌الان جهنم شهودی موی سرشان را به آن‌ها نشان می‌دهم که همین‌الان از سربرهنه آتش شعله می‌زند! حقیقتاً این را قرآن هم گفته است همه ما راه می‌رویم و منزل می‌خوابیم و زندگی می‌کنیم؛ ولی همه ما درگیر این قبر شهودی هستیم و در دالان قبر شهودی هستیم. بعضی مواقع که می‌خواهید سوار هواپیما شوید مستقیم از دالان به پرواز وارد می‌شوید و نیازی نیست از پله‌ها بروید، اینجا هم همه ما الان در این دالان پرواز قبر شهودی هستیم! ازدواج یکی درست نمی‌شود دیگری درست می‌شود و آن یکی طلاق می‌گیرد، اینها همه آتش است و شما نمی‌بینید!

ذکری که آیت‌الله بهجت هنگام آمدن مردم می‌گفت

آیت‌الله احدی بیان کرد: من غالباً از حضرت آیت‌الله‌العظمی بهجت می‌دیدم و در نوشته‌های بعضی از دوستان هم خوانده‌ام که حضرت علامه مصباح فرمودند: وقتی جوان‌ها و مردم خدمت ایشان می‌آمدند، ایشان سر را پایین می‌انداخت و دست را روی سرشان می‌گذاشت و چشمانشان را می‌بستند و ذکر یا ستارالعیوب را می‌گفتند! ای خدایی که ستارالعیوب هستی نمی‌خواهم آتش برزخی اینها را ببینم.

بار معصیت دیگران را بر دوش نگیرید

این استاد اخلاق تأکید کرد: آن‌چنان شیطان به انسان وسوسه می‌کند که انسان را از هستی ساکت کند! کوله باری از معصیت دیگری را روی دوش شما می‌اندازد! کاری می‌کند که به دیگری تهمت بزنید و همین تهمت‌زدن باعث می‌شود که فردای قیامت بار خودتان را که می‌برید یک سنگینی گناه دیگری را هم روی دوش شما می‌گذارند که سنگین همین تهمت و غیبت زدن دیگران است.

وی با اشاره به آیه ۷ سوره نحل که می‌فرماید: «وَتَحْمِلُ أَثْقَالَکُمْ إِلَیٰ بَلَدٍ لَمْ تَکُونُوا بَالِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ؛ آن‌ها بارهای سنگین شما را به شهری حمل می‌کنند که جز با مشقّت زیاد، به آن نمی‌رسیدید»، گفت: به چه دلیل می‌گویید این خانم و آقا این‌جوری کرد و رنجور شد؟! عارف اینجا سکوت می‌کند؛ چون مشاهده برزخی دارد و پشت سر کسی حرف نمی‌زند، اگر عارف می‌بیند این کار مهمی نیست به‌خاطر این است که به قبر شهودی جنابعالی دست پیدا کرده و شما خودتان نمی‌بینید و چون از بس طی طریق کرده که به قبر شهودی و ملکوتی رسیده می‌بیند و مشاهده می‌کند.

وی ادامه داد: عارف سال‌ها خون‌جگر می‌خرد تا برسد؛ اما برخی‌ها از یک غریزه شهوانی نمی‌توانند بگذرند و تازه می‌خواهند به شهود برسند! یا اینکه آن‌قدر مغرور هستید با این که می‌دانید اشتباه کردید؛ اما عذرخواهی نمی‌کنید! اما استادم به‌راحتی عذرخواهی می‌کرد.

روح مرده پس از مرگ به خانواده‌اش چه می‌گوید؟!

آیت‌الله احدی با بیان اینکه روح میت بعد از مرگش به خانواده‌اش هشدار مهمی دارد، اظهار کرد: حتماً این حدیث را بادقت گوش کنید و به دیگران هم بگویید که حدیثی معتبر و صحیح السند است که آن را با ترجمه روان می‌گویم که به دیگران هم این حدیث را بیان کنید.

رسول اکرم (ص) فرمود: روح مرده پس از مرگ، خانواده و فرزندانش را صدا می‌زند! صدایش این‌گونه است و می‌گوید: دنیا شما را به بازی نگیرد همان‌طور که مرا به بازی گرفت و اغفالم کرد! اموالی را از حلال و حرام جمع‌آوری کردم و آن را برای دیگران خرج کردم و الان بقیه آن را برای شما گذاشته‌ام! رفاه و آسایش را برای شما فراهم کردم؛ اما بار مسئولیت بر دوش من است! از اموال حرام دوری کنید، بار مسئولیتش دامن‌گیر شما می‌شود، همان‌طور که الان بار مسئولیت حرام دامنگیر من شده است!

بعد از جلسات حال معنوی خود را حفظ کنید

وی با توصیه به اینکه حال معنوی داخل جلسات را بعد از جلسات حفظ کنید، گفت: کتاب سیروسیاحت برزخی را بخوانید و با یکدیگر مباحثه کنید و با هم باشید که باور کنید شما هم می‌رسید. امام صادق (علیه‌السلام) از زراره گله کرد من هم همین گله را می‌کنم! زراره به امام عرض کرد: ما پیش شما هستیم بدنمان می‌لرزد و یاد قیامت هستیم! اما وقتی از جلسه بیرون می‌رویم، هیچ خبری نیست! حضرت فرمودند: وقتی از جلسه بیرون می‌روید به همین حالت باشید، شما با فرشته‌ها هستید و فرشته‌ها به شما افتخار می‌کنند که با شما مصاحفه کنند. امام رمز را داده است.

وی ادامه داد: سیر مطالعاتی خود را بالا ببرید و بدانید که قدرت معنوی‌یتان به این وابسته است که حداقل هفته‌ای یک شب برای خودتان حال معنویت و عبودیت بگذارید.

به‌جای نگاه اخلاقی باید نگاه شهودی به برزخ داشت

این استاد عرفان اسلامی با بیان اینکه باید به برزخ نگاه شهودی داشت، اظهار کرد: بدانید که برزخ حق است نگاه شما به قیامت و برزخ بیشتر نگاه اخلاقی است که این‌طور نباشد، بلکه نگاه شما باید نگاه شهودی باشد که نگاه شهودی نگاه قشنگی است و باعث می‌شود از معصیت و گناه انسان حفظ شود.

وی بیان کرد: پس هر چه بشر کار می‌کند از بهشت‌زهرا و وادی‌السلام و قبرستان‌های مسیحی و غیرمسیحی همه اینها برای قبر فیزیکی است، اما عارف در قبر فیزیکی کار نمی‌کند و بیشتر در قبر شهودی و ملکوتی است

وصیت میرز جواد آقا برای مخفی بودن قبرش

آیت‌الله احدی در ادامه به ماجرای وصیت میرزا جواد آقا ملکی تبریزی برای مخفی بودن قبرش اشاره و گفت: مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی وصیت کرد که قبر من مخفی باشد! چون می‌دانستند گنبد و بارگاه خواهند زد برای همین خواست قبرش مخفی باشد و بعد فرمود اگر مردم نگذاشتند که مخفی باشد کاری کنید که قبر من گنبد و بارگاه نداشته باشد. به‌اندازه یک سنگ کوچک نام ایشان را روی قبرشان نوشتند که مدت‌ها حتی این سنگ کوچک خاک گرفته بود و قبر پیدا نشده بود.

وی اظهار کرد: استاد بزرگوارمان مرحوم علامه حسن‌زاده آملی نقل می‌کردند: من عرفانم را مدیون ایشان هستم! این عکسی که از مرحوم میرزا در حال قنوت است را ایشان داشت و من هم دارم و از این عکس من به عرفان رسیدم! میرزا در حال قنوت است و چون حالت خاصی در نماز است. از حالت نماز ایشان آنچه نقل می‌کنند این است که حالات نماز ایشان قلقله بود! می‌گفتند وقتی این دست‌ها را برای قنوت بالا می‌آورد این بدنه حرم می‌لرزید و جیغ همه در می‌آمد و می‌گفت: «رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا» خدایا مرا عذاب نده، من خطا کردم، اشتباه کردم. زلزله ایجاد می‌شد.

وی ادامه داد: علامه حسن‌زاده می‌فرمودند: وقتی وارد قبرستان شیخان شدم یک آقایی گفت قبر میرزا را می‌خواهید اینجاست! و دیدم یک سنگ قبر کوچکی است که خاک هم گرفته بود و فاتحه‌ای خواندم، بعد گفتم این از کجا می‌دانست من قبر میرزا را می‌خواستم بروم؟! از جا بلند شدم و دنبال آن فرد رفتم و کسی را ندیدم و فهمیدم خود بوده است! این قبر فیزیکی است؛ اما او مرا به قبر شهودی برد. بعدها آن متن قبر میرزا جواد آقا را علامه نوشت و سنگ قبر را عوض کردند.

به کوشش: سلطان احمدی

جلسات قبل را اینجا بخوانید:

*جلسه اول سیر برزخی: اعتقاد به بدن برزخی یک واجب شرعی است

*جلسه دوم سیر برزخی: تجرد نفس و مهمترین اصل برای نفس/عارف کیست؟

*اختصاصی عترتنا

پایان پیام/.

شبکه های اجتماعی عترتنا: کانال تلگرام  / کانال ایتا  / کانال سروش  / پیچ اینستاگرام / آپارات